“สังโยชน์เบื้องปลาย”
“ … ครั้งหนึ่งพระอนุรุทธะ ก็ได้มีโอกาสสนทนาธรรมกับพระสารีบุตร
ท่านก็เล่าให้ฟังว่า กระผมเนี่ยมีทิพยจักขุ
สามารถตรวจดูได้ทั้งพันโลกธาตุเลย
เป็นผู้ที่ปรารภความเพียร ไม่ยิ่งหย่อน
มีสติตั้งมั่น ไม่ฟั่นเฟือน
มีกายที่สงบระงับ มีจิตใจที่มั่นคงไม่หวั่นไหว
แต่ถึงกระนั้นน่ะ กระผมก็ยังไม่หมดสิ้นซึ่งอุปาทาน
ยังไม่สามารถทำอาสวะกิเลสให้หมดสิ้นไปได้
ท่านพระสารีบุตรก็เลยกล่าวว่า
การที่ท่านมีความรู้สึกว่า
สามารถตรวจดูได้ทั้งพันโลกธาตุเนี่ย
เป็นมานะของท่าน
มานะคือความถือตัวถือตน
แต่อันนี้มันเป็นมานะละเอียด ว่าเราทำนั้นได้ ทำนี้ได้
เป็นมานะละเอียด
การที่ท่านมีความรู้สึกว่า
มีความเพียรไม่ย่อหย่อน มีสติตั้งมั่น
มีกายที่สงบระงับ มีจิตใจที่มั่นคง
นั้นเป็นอุทธัจจะ คือความฟุ้งซ่าน
ก็เป็นความฟุ้งซ่านละเอียด ๆ
อันนี้สังโยชน์เบื้องปลายแล้ว
ส่วนการที่ท่านมีความรู้สึกว่า
ถึงกระนั้นก็ยังไม่สามารถหมดสิ้นซึ่งอุปาทาน
ยังไม่สามารถทำอาสวะกิเลสให้หมดสิ้นไปได้
เป็นกุกกุจจะ คือความรำคาญใจ
ท่านจงละธรรม ๓ ประการนี้เสีย
จงมีจิตใจที่ตั้งมั่น น้อมจิตเข้าสู่อมตธาตุเถิด
เวลาภิกษุได้รับคำสอนแล้วก็ปฏิบัติ เจริญสมณธรรม
จนสามารถเปลี่ยนจากใจที่หลงวกวนอยู่กับสิ่งต่าง ๆ
จนเกิดมีสติที่ตั้งมั่น มีสติมั่นคง มีจิตตั้งมั่นขึ้นมาได้
พระพุทธองค์ก็จะทรงสอนให้ยิ่งขึ้นไปว่า
น้อมจิตเข้าสู่อมตธาตุ หรือคำว่า เปลื้องจิต
เราจะพบพระสูตรตรงนี้อยู่เสมอเลย
น้อมจิตเข้าสู่อมตธาตุ
เพราะฉะนั้น “อมตธาตุ” โผล่ขึ้นมาแล้วนะ
อมตธาตุคือธาตุบริสุทธิ์
ที่ไม่มีการเกิดปรากฏ ไม่มีการเสื่อมปรากฏ คงสภาวะเช่นนั้น
ซึ่งการที่จะน้อมจิตเข้าสู่อมตธาตุได้
ต้องมีจิตใจที่ตั้งมั่นก่อน
ต้องเปลี่ยนจากใจที่ฟุ้งซ่าน เลื่อนลอย
จนมาเป็นจิตใจที่ตั้งมั่นได้ก่อน
ด้วยการอบรมสติปัฏฐาน ๔ ทำให้มาก เจริญให้มาก
จนเกิดจิตใจที่ตั้งมั่น
แสดงว่าสภาวธรรมของพระอนุรุทธะในขณะนั้นเนี่ย
เป็นผู้มีจิตใจตั้งมั่นแล้ว
ทรงฌานสมาบัติแล้ว แล้วก็มีจิตที่ตั้งมั่นแล้ว
แต่ติดเรื่องสังโยชน์เบื้องปลาย คือเรื่องละเอียด
มานะ อุทธัจจะ กุกกุจจะ
เบื้องปลายทั้งนั้น เป็นสังโยชน์เบื้องปลายทั้งนั้น
ส่วนสังโยชน์เบื้องต้น ท่านไม่ได้มีปัญหาแล้ว
เป็นเบื้องปลาย ก็ให้ละสิ่งเหล่านี้เสีย …“
.
ธรรมบรรยาย
โดย พระมหาวรพรต กิตฺติวโร
Photo by : Unsplash
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
