“เข้าใจธรรมดาของโลก … ใจจะไม่ทุกข์อีกแล้ว”
“ … ถ้าเราภาวนาเรื่อยๆ
เราเห็นว่าเกิดแล้วก็ต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย
เป็นเรื่องธรรมดา
เราเผชิญกับสิ่งเหล่านั้นเราก็ไม่ทุกข์
ถ้าเรายอมรับไม่ได้ เราจะทุกข์
ในด้านจิตใจเหมือนกัน
ทุกคนแสวงหาความสุข ดิ้นรนที่จะหนีความทุกข์
แต่เราเลือกไม่ได้ว่าสิ่งที่เราจะสัมผัสต่อไปนี้
อารมณ์ที่จะสัมผัสต่อไปนี้
มันจะนำความสุขหรือความทุกข์มาให้
อยู่ที่วิบากของเรา
มีวิบากที่ไม่ดีให้ผลมา เรากระทบอารมณ์ที่ไม่ดี
เรียกประสบกับสิ่งที่ไม่รักก็เป็นทุกข์
มีวิบากที่ดีให้ผลมา เราเจอสิ่งที่ดี รู้สึกมีความสุข
แต่ไม่มีอะไรยั่งยืน
ถึงวันหนึ่งสิ่งที่ดีมันก็ผ่านเราไป
เราก็พลัดพรากจากสิ่งที่รัก ก็เป็นทุกข์อีกแล้ว
แต่ถ้าเราเห็นความเป็นธรรมดา
อารมณ์ทั้งหลายที่ผ่านเข้ามาให้จิตรู้จิตเห็น
เป็นของชั่วคราว อยู่ชั่วคราวแล้วก็ดับไป
เดี๋ยวอารมณ์อื่นก็เกิดขึ้นมาแทนที่แล้วก็ดับไปอีก
ถ้าใจมันเห็นอย่างนี้ ยอมรับอย่างนี้ได้
มันจะรู้เลยว่าความสุขหรือความทุกข์มันก็เท่าเทียมกัน
คือเกิดแล้วก็ดับเหมือนๆ กัน
ใจมันก็จะไม่หิวความสุข ใจมันก็จะไม่เกลียดความทุกข์
ใจเป็นกลางต่อความสุขความทุกข์ ใจก็ไม่ดิ้นรน
พอจิตใจไม่ดิ้นรนจิตใจก็มีความสงบ
ความสงบนั้นล่ะเป็นความสุขอย่างยิ่ง
ความสงบสูงสุดคือพระนิพพาน ก็เป็นบรมสุข
ใจของเรายังไม่ถึงนิพพาน
ใจเราก็จะกระทบอารมณ์โน้นอารมณ์นี้
แล้วก็แกว่งขึ้นแกว่งลงไป
แทนที่จะให้มันกระทบตามยถากรรม
การกระทบเราห้ามไม่ได้อยู่แล้ว
กระทบแล้วแทนที่จะปล่อยให้จิตใจยินดี ยินร้าย
สุข ทุกข์ เป็นกุศล เป็นอกุศลอะไรเลอะเทอะไป มีสติไว้
พอกระทบอารมณ์แล้ว มีความสุขเกิดขึ้นให้รู้ทัน
กระทบแล้ว มีความทุกข์เกิดขึ้นให้รู้ทัน
ถึงจุดหนึ่งมันก็เห็น สุขหรือทุกข์มันก็แค่นั้น เดี๋ยวมันก็ผ่านไป
ฉะนั้นเราจะไม่กังวลกับโลกกับชีวิต
เราเข้าใจตรงนี้ได้ เราจะไม่กังวลมากหรอก
โควิดมันจะอยู่กี่ปี คนที่ไม่ได้ฝึกกลุ้มใจ
เมื่อไหร่มันจะหมดเสียที มันทุกข์เหลือเกิน
ลำบากเหลือเกิน
ถ้าคนภาวนาก็เห็นว่ามันเป็นเรื่องธรรมดา
อกุศลวิบากให้ผลมา
เราก็ต้องมาเผชิญสถานการณ์ที่ย่ำแย่
รุ่นพ่อรุ่นแม่เราก็เจอสิ่งที่ย่ำแย่มาแล้วทั้งนั้น
อย่างรุ่นก่อนหลวงพ่อนิดๆ หน่อยๆ
เขาก็เจอสงครามโลก ถัดจากสงครามโลกมา
มีสงครามเกาหลี มีสงครามเวียดนาม
เขาเผชิญความทุกข์ เขาเผชิญปัญหากันมาทุกรุ่นล่ะ
ย้อนไปดู ไม่เห็นมีชีวิตของคนรุ่นไหนเลยที่จะมีความสุขจริง
ชีวิตนี้สั้นเพียงชั่วลมหายใจหนึ่งเท่านั้นเอง
ถ้าเรายอมรับความจริงได้ ชีวิตมันเป็นอย่างนี้ล่ะ
เวลาเจอปัญหาขึ้นมาก็รู้สึกธรรมดา
เวลาเจอความสุขเข้ามาก็ไม่หลงระเริง ลืมเนื้อลืมตัว
พวกลืมตัวเราเห็นได้เยอะแยะเลย
อย่างเล่นหุ้นเล่นอะไรพวกนี้ พอได้มาก็ดีใจลืมตัว
เล่นเงินคริปโตอะไร ได้ก็ดีใจ คิดย่ามใจ
ยิ่งเล่นหนักขึ้นๆ พอเจ๊งขึ้นมาก็เสียใจอีก
ถ้าเราหัดภาวนา
เราจะเห็นทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาในชีวิตเรา
เป็นของชั่วคราวทั้งหมด
จะสุขหรือทุกข์ จะดีหรือชั่ว มันก็ชั่วคราว
ฉะนั้นเวลาความสุขเกิดขึ้น เราก็ไม่หลงระเริง
อย่างเล่นหุ้นได้เงินเยอะ
ก็ไม่หลงระเริงว่าจะต้องได้ตลอด
เวลาความทุกข์เกิดขึ้นก็ไม่คร่ำครวญ
อย่างขณะนี้โควิดระบาด มีความทุกข์
บางคนก็คร่ำครวญโทษโน้นโทษนี้
โทษทุกสิ่งทุกอย่าง ยกเว้นไม่โทษตัวเอง
โทษแต่คนอื่น โทษรัฐบาล
โทษประเทศนั้นประเทศนี้อะไรอย่างนี้
ไม่โทษตัวเองว่าไม่ระวัง ไม่รักษาตัวเอง
โวยวายว่าหากินยาก
ตอนหากินง่าย เอาเงินไปใช้หมด ฟุ่มเฟือย
ไม่รู้จักเก็บออม สายป่านก็เลยสั้น
เรียกร้องคนโน้นต้องช่วยคนนี้ต้องช่วย
ถ้าเราภาวนา เรารู้ว่าทุกอย่างมันไม่แน่นอนหรอก
ช่วงไหนมีความสุขหรือช่วงไหนชีวิตเราราบรื่นอะไรอย่างนี้
ก็ต้องเตรียมพร้อมสำหรับอนาคตที่ไม่ราบรื่น
ทำมาหากินได้ก็รู้จัก เก็บออมไว้
ถึงคราวลำบากมันก็พอเอาตัวรอดได้
แล้วก็ไม่ยึดติด เคยทำมาหากินแบบนี้
จะต้องทำแบบนี้ตลอด มันเป็นไปไม่ได้
อย่างสมัยหลวงพ่อเด็กๆ
ใครมีร้านโชห่วยถือว่ามีฐานะดีในชุมชน
ร้านโชห่วยก็ทำอยู่อย่างนั้น ขายอยู่อย่างนั้น
เดี๋ยวนี้มันมีร้านที่ทันสมัยกว่า ติดแอร์
ติดอะไร อยู่ทั่วทุกหมู่บ้าน มีแทบทุกหมู่บ้าน
ร้านโชห่วยจะมาร่ำร้องว่าจะให้คนโน้นช่วยคนนี้ช่วย
มันช่วยไม่ได้หรอก
ก็ปรับตัวไม่เป็น ปรับตัวไม่ได้ มันอยู่ไม่ได้
ยอมรับความเปลี่ยนแปลงไม่ได้ก็ทุกข์
เพราะฉะนั้นเรามาภาวนาให้มาก
ดูกายดูใจของตัวเองไปเรื่อยๆ
เราจะรู้ว่าร่างกายเราก็มีความเปลี่ยนแปลงอยู่ทุกลมหายใจเข้าออก
อย่างเราหายใจออก หายใจเข้า
รู้สึกๆๆ ไปเรื่อย เราจะรู้
ถึงจุดหนึ่งเราจะรู้เลยว่า
ชีวิตเราหมดไปสิ้นไปทุกลมหายใจเข้าออกแล้ว
มันจะไม่ประมาทหรอก
พอเราหายใจเข้าแล้วไม่หายใจออก ก็ตายแล้ว
หายใจออกแล้วไม่ได้หายใจเข้าก็ตายแล้ว
ชีวิตอยู่ที่ปลายจมูกนิดเดียว
ชีวิตนี้เป็นของที่ไม่ยั่งยืนอะไรเลยร่างกายนี้
เรามาภาวนา เราก็เห็นชีวิตนี้ ร่างกายนี้
ไม่ยั่งยืนอะไรหรอก
หายใจเข้าแล้วไม่หายใจออกก็ตาย
หายใจออกแล้วไม่หายใจเข้าก็ตาย
กินอาหารแล้วไม่ขับถ่ายก็ตาย
ขับถ่ายแล้วมากเกินไป ก็ตายอีก
ร้อนเกินไปก็ตาย หนาวเกินไปก็ตาย มันตายง่าย
เราภาวนาเราก็จะเห็นสิ่งเหล่านี้ ชีวิตนี้สั้นนัก
สั้นอยู่ชั่วลมหายใจหนึ่งเท่านั้นเอง
หยุดหายใจก็ตายแล้ว
ภาวนาๆ ไป ยอมรับความจริงได้ ชีวิตนี้ไม่ยั่งยืน
เอาเป็นที่พึ่งที่อาศัยอะไรไม่ได้หรอกร่างกายนี้
ฉะนั้นมันจะแก่ มันจะเจ็บ มันจะตาย
ใจไม่เศร้าหมองหรอก
เพราะมันเห็นความจริงเสียแล้ว
ใจมันยอมรับความจริงแล้ว มันไม่เศร้าหมอง
มาดูจิตดูใจของเรา เราก็จะเห็นเลย
ใจเราเดี๋ยวก็สุข ใจเราเดี๋ยวก็ทุกข์
ใจเราเดี๋ยวก็ดี ใจเราเดี๋ยวก็ร้าย
หมุนเวียนเปลี่ยนแปลงไปตลอด
สั่งให้สุขตลอดก็ไม่ได้ ห้ามทุกข์ก็ไม่ได้
สั่งให้ดีตลอดก็ไม่ได้
ห้ามว่าอย่าโลภ โกรธ หลงก็ห้ามไม่ได้
เฝ้ารู้เฝ้าดูลงไป มันจะสุขหรือมันจะทุกข์อะไรนี่
มันเกิดจากผัสสะ มีการกระทบอารมณ์
การกระทบอารมณ์ เราก็เลือกอารมณ์ไม่ได้
ว่าเราจะได้เจออารมณ์ดีหรืออารมณ์ไม่ดี
อันนี้อยู่ที่กรรมของเรา
กรรมดีให้ผลตอนนั้น
เราก็กระทบอารมณ์ที่ดี ก็มีความสุข
กรรมชั่วให้ผลมา กระทบอารมณ์ที่ไม่ดี ก็มีความทุกข์
อันนี้ช็อตหนึ่ง เกิดสุขเกิดทุกข์ขึ้นมา
เสร็จแล้วถัดจากนั้นจิตมันจะปรุง
ปรุงดีปรุงชั่วขึ้นมา สุขทุกข์มันมาก่อนเป็นตัวตั้งต้น
การกระทบอารมณ์เกิดขึ้น เกิดสุขเกิดทุกข์ขึ้น
เสร็จแล้วพอมีความสุข ก็มีความอยากเกิดขึ้น
อยากให้ความสุขอยู่นานๆ โลภะ มันเกิดแล้ว
มีความทุกข์เกิดขึ้น ก็อยากให้มันหมดไปสิ้นไป
โทสะมันเกิด มันไม่ชอบ กิเลสมันก็ตามหลัง
เกิดเนื่องมาด้วยเวทนา มันก็ทำงานอย่างนี้
ถ้าเราเฝ้ารู้เฝ้าดูอยู่เรื่อยๆ เราจะรู้เลย
อันแรกเราเลือกอารมณ์ไม่ได้
อย่างเราจะเห็นรูปที่ดี หรือรูปที่ไม่ดีเราเลือกไม่ได้
เราจะได้ยินเสียงที่ดีหรือเสียงที่ไม่ดี เราเลือกไม่ได้
จะได้กลิ่นที่ดี กลิ่นที่ไม่ดีเลือกไม่ได้
จะคิดเรื่องดีหรือเรื่องเลวก็เลือกไม่ได้
เพราะฉะนั้นตัวอารมณ์เราเลือกไม่ได้
พอกระทบอารมณ์แล้ว
จะเกิดสุขหรือเกิดทุกข์ หรือจะเฉยๆ ไม่สุขไม่ทุกข์
เราก็เลือกไม่ได้อีก เรียนรู้ความจริงไป จะเห็นเลย
โอ้ ความสุขมันก็เลือกไม่ได้
สั่งให้อยู่ก็ไม่ได้ สั่งให้เกิดก็ไม่ได้
ความทุกข์ เราห้ามมันไม่ให้เกิดก็ไม่ได้
เกิดแล้วบอกให้ดับเร็วๆ ก็ไม่ได้
เวทนาก็เป็นของที่อยู่นอกเหนืออำนาจบังคับของเรา
สุขหรือทุกข์ หรือใจมันจะเฉยๆ อะไรนี่
เราเลือกไม่ได้ ห้ามไม่ได้ทั้งหมดล่ะ
พอสุขพอทุกข์แล้ว กิเลสมันก็จะแทรกตัวเข้ามา
มีความสุข ราคะมันก็แทรก
มีความทุกข์ โทสะมันก็แทรก
เวลาเฉยๆ โมหะยังแทรกเลย
พอไม่มีอารมณ์ที่แรงๆ มากระทบ
ไม่สุขไม่ทุกข์ ก็เผลอ ใจลอย ฟุ้งไปเรื่องอื่น
อันนี้โมหะมันเอาไปกินแล้ว
ฉะนั้นกิเลสมันก็ตามแทรกตัวตามเวทนามาอีกทีหนึ่ง
แต่กิเลส ตัวผัสสะ ตัวที่มากระทบอารมณ์ต่างๆ
เราเลือกไม่ได้ เลือกอารมณ์ไม่ได้ เวทนาเราสั่งไม่ได้
แต่ถัดจากเวทนาแล้ว จิตจะเป็นกุศลหรืออกุศล ตัวนี้ฝึกได้ๆ
พอเราฝึกมีสติรู้ทันจิตใจตัวเองบ่อยๆ
พอจิตมันเกิดอกุศลขึ้นมา รู้ทัน
อกุศลจะดับทันที ไม่เกิดยาว
จิตเป็นกุศล เรารู้ทัน จิตก็จะเป็นกุศลขึ้นมาอีก
เฝ้าดูเฝ้ารู้ไปเรื่อยๆ ในที่สุดสติเราอัตโนมัติขึ้นมา
พอกระทบอารมณ์ที่ไม่ดี โทสะจะเกิด
พอไหวตัวนิดเดียว สติเห็นแล้ว โทสะก็ดับ
อกุศลก็สั้นลงๆๆ กุศลก็เกิดถี่ขึ้นๆ
ฝึกเรื่อยไป ในที่สุดกุศลมันก็เต็ม
ตัวกุศลมันก็เต็มเปี่ยมขึ้นมา
คราวนี้ถึงจุดหนึ่งใจมันจะไม่ทุกข์อีกแล้ว
อะไรจะเกิดขึ้นใจมันไม่ทุกข์
เพราะมันเห็นว่ามันธรรมดา…”
.
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
26 ธันวาคม 2564
ติดตามการถอดไฟล์ฉบับเต็มจาก :
Photo by : Unsplash
- 4
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
