“สภาวะจิตตั้งมั่น ประกอบด้วย 2 สิ่ง”
“ … เริ่มจากทำความรู้สึกตัว ปลุกสภาวะรู้ขึ้นมา
จนเกิดจิตตั้งมั่นขึ้นมา
เวลาเกิดจิตที่ตั้งมั่นขึ้นมา
พุทธศาสนาเราจะเน้นคำว่า “จิตตั้งมั่น”
หรือ สภาวะความตั้งมั่นที่ถูกต้อง
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เธอจงเจริญสัมมาสมาธิเถิด
เมื่อจิตตั้งมั่น
ธรรมทั้งหลายก็จะปรากฏตามความเป็นจริง
ตรงสภาวะจิตตั้งมั่น มันประกอบด้วย 2 สิ่ง
สิ่งหนึ่ง ก็คือ จิต หรือ วิญญานขันธ์ ซึ่งมันเกิดจากอวิชชา
อันนี้เรารู้อยู่แล้ว
แล้วเรานึกว่ามันมีสิ่งเดียวด้วยซ้ำใช่ไหม
เพราะมันก็มีแค่สิ่งเดียวที่เกิด และรู้อารมณ์ได้
แต่จริง ๆ แล้วมันไม่ใช่อย่างนั้น มันไม่ได้มีแค่สิ่งเดียว
มันมีอีกสิ่งหนึ่ง สิ่งนี้แหละ คือ หัวใจสำคัญ
ถ้าเราไม่มีสิ่งนี้ พ้นจากทุกข์ไม่ได้เลย
สิ่งนี้พระพุทธเจ้าทรงเรียกว่า “อมตธรรม”
ของมหายานเขาจะพูดถึง “จิตเดิมแท้”
หรือ “จิตคือพุทธะ” ของหลวงปู่ดุลย์
เพราะฉะนั้น คำว่า จิต ทั้งคู่
ในพระสูตรตรงนี้พระพุทธองค์ก็ใช้คำว่า จิต
แต่ว่าคนละสภาวะกัน
พระสูตรหนึ่งพระองค์พูดถึง
จิตก็ดี ใจก็ดี มโนก็ดี วิญญานก็ดี
เกิดดับทีละดวงรวดเร็วมาก
อันนี้คือสภาวะของอะไร ?
… สังขตธรรม เป็นวิญญานขันธ์
แต่มีพระสูตรหนึ่ง ที่ทรงตรัสว่า
จิตของเราถึงแล้วซึ่งวิสังขาร ที่สภาพอะไรปรุงแต่งไม่ได้อีก
อันนี้คือสภาวะของอะไร ?
… อสังขตธรรม เป็นวิสังขารธรรม
ใช้คำว่า จิต
เพราะว่า จิต แปลว่า สภาพรู้
แต่ว่าพระสูตรก่อนหน้านี้เป็นสังขตะแน่นอน เกิดดับๆ
แต่พอพระสูตรนี้
พระพุทธองค์พูดถึง สภาวะของวิสังขาร
พ้นจากการปรุงแต่ง
เพราะฉะนั้น คำว่า จิต มันเป็นสมมติภาษา
ที่แปลว่า สภาพรู้
แต่ตัวสภาวธรรม
มันมีสิ่งหนึ่งที่เป็นสังขตธรรม ปัจจัยปรุงแต่ง
สิ่งหนึ่งเป็นวิสังขารธรรม เป็นอมตธรรม
มีพระสูตรหนึ่งทรงพูดถึง
จิตของเราหลุดพ้นแล้วจากกาม
หลุดพ้นแล้วจากอาสวะ หลุดพ้นแล้วจากอวิชชา
สภาวะตรงนี้คืออะไร ?
… อสังขตธรรม เป็นวิสังขารธรรม
เพราะฉะนั้น 2 สิ่งนี้ มันมีอยู่แล้วทั้งคู่
มันเป็นเรื่องของธรรมชาติ
เราต้องเข้ามาสู่จิตตั้งมั่นก่อน
ถึงบอกว่าสิ่งนี้ กระบวนการตรงนี้
มันคือทวนกระแสเข้ามาสู่ … ปากประตูของอมตธรรม
ถ้าเป็นกรรมฐานปลายน้ำ จะยังไม่เห็นกระบวนการตรงนี้
ต้องรู้ต้นจิตก่อน เข้าสู่จิตตั้งมั่นก่อน
สภาวะตั้งมั่นที่ถูกต้อง
แล้วพระองค์จะสอนสเต็ปต่อไป
ที่เรียกว่า เปลื้องจิต … “
.
ธรรมบรรยาย
โดย พระมหาวรพรต กิตฺติวโร
Photo by : Unsplash
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
