“เขมรแดง (Khmer Rouge)” ยุคสมัยแห่งการชำระล้างในกัมพูชา
เราจะเผาหญ้าเก่าให้หมดสิ้น เพื่อให้หญ้าใหม่ที่งอกงามกว่าได้เติบโตขึ้นมา
พอล พต
"ความเปลี่ยนแปลง" เป็นภาวะที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลาในประวัติศาสตร์
ความเปลี่ยนแปลงนั้น บางครั้งอาจนำพาสังคมไปสู่ความก้าวหน้า ความเจริญรุ่งเรือง และความดีงาม
แต่บางครั้งอาจนำพาสังคมไปสู่ความถดถอย ความขัดแย้ง และความโหดร้าย
โลกในช่วงศตวรรษที่ 19 เป็นโลกที่เกิดภาวะการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงมากที่สุดช่วงหนึ่ง
สงครามโลกครั้งที่ 1 และสงครามโลกครั้งที่ 2 ต่างเป็นกลไกที่ทำให้สังคมมนุษย์เกิดความเปลี่ยนแปลงทั้งด้านอำนาจ เศรษฐกิจ และการเมือง
อีกทั้งสงครามทั้งสองครั้งก็ได้นำพาโลกเข้าสู่สงครามรูปแบบใหม่อย่างสงครามเย็น อันเป็นกลไกที่สร้างความเปลี่ยนแปลงในดินแดนต่างๆ จวบจนปัจจุบัน...
เกาหลีเหนือ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น เยอรมนี คิวบา อัฟกานิสถาน ฯลฯ
เหล่านี้ต่างเกิดความเปลี่ยนแปลงจากสงครามเย็นที่แตกต่างกันออกไป...
เช่นเดียวกับดินแดนหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่ถูกฟันเฟืองสงครามเย็นขับเคลื่อนไปสู่ความเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง...
ความเปลี่ยนแปลงที่ถอนรากถอนโคนระบบต่างๆ...
ความเปลี่ยนแปลงที่ล้างบางแทบทุกสิ่ง...
ความเปลี่ยนแปลงที่ไร้ซึ่งทฤษฎีหรือจุดมุ่งหมายที่แน่นอน...
ความเปลี่ยนแปลงที่นำพาดินแดนนั้นไปสู่โศกนาฏกรรมอันโหดร้ายทารุณ...
สังคมนิยมคอมมิวนิสต์...
เสรีประชาธิปไตย...
สงครามประชาชน...
การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์...
ทุ่งสังหาร...
S21...
ตวลสเลง...
และนี่ คือเรื่องราวของ "เขมรแดง (Khmer Rouge)" ยุคสมัยแห่งการชำระล้างในกัมพูชา
โปรดนั่งลงเถิดครับ แล้วผมจะเล่าให้ฟัง...
ภาพจาก ภาพยนตร์ First Day Kill My Father
ดินแดนที่เป็นฉากหลังของเรื่องราวในครั้งนี้ถูกเรียกว่า "กัมพูชา" ซึ่งเป็นประเทศที่อยู่บริเวณคาบสมุทรอินโดจีนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ประกอบไปด้วยลาว เวียดนาม และกัมพูชา)
ในดินแดนกัมพูชามียุคสมัยที่พีคสุดๆ คือในช่วง "เขมรพระนคร" ที่เป็นมหาอำนาจแผ่ขยายอิทธิพลของตัวเองทั้งการเมืองและวัฒนธรรม รวมถึงมีการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมอันยิ่งใหญ่และชวนพิศวงในยุคโบราณ
แต่เขมรพระนครนั้นตั้งอยู่ได้ด้วยความเชื่อในเรื่องเทวราชาเป็นหลัก ทำให้เมื่อมีความเชื่อใหม่อย่างพุทธศาสนาเถรวาทเข้ามา ยุคสมัยเหล่านั้นจึงค่อยๆ ดรอปลงไป
หลังจากยุคเขมรพระนครนั้น ดินแดนนี้ก็ผลัดไปอยู่ใต้อิทธิพลของมหาอำนาจในดินแดนข้างเคียงอย่างไทยและเวียดนาม
แต่เมื่อเข้าสู่ช่วงศตวรรษที่ 19 ยุโรปมีการปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งส่งผลให้ต้องมีการตามล่าดินแดนและทรัพยากร มหาอำนาจจากตะวันตกนามว่าฝรั่งเศสก็ได้เล็งบริเวณอินโดจีนเพื่อเป็นฐานสำคัญในการทำการค้ากับจีน
ฝ่ายกัมพูชาที่ทำศึกสามเส้าระหว่างไทยกับเวียดนามมายาวนาน ก็อยากดึงฝรั่งเศสเข้ามาถ่วงดุลอำนาจกับสองหน่อเพื่อหลุดพ้นจากวังวนเหล่านี้
ว่าแล้วก็มีการทำสัญญาให้กัมพูชาเป็นรัฐอารักขาฝรั่งเศส โดยฝรั่งเศสจะเข้าควบคุมเรื่องต่างประเทศ แต่จะรับรองอำนาจของกษัตริย์กัมพูชา
ไม่เพียงแต่กัมพูชาเท่านั้น แต่อินโดจีนทั้งหมดอย่างลาวกับเวียดนามก็ถูกฝรั่งเศสเข้าควบคุมในภายหลัง ซึ่งหลักๆ นั้นจะเป็นเวียดนามที่ฝรั่งเศสใส่ใจเป็นพิเศษ มีการเข้าไปเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมเวียดนามจนถึงราก (แตกต่างกับกัมพูชาที่ยังคงรูปแบบวัฒนธรรมเดิมเอาไว้อยู่)
แต่แล้ว ในเวลาต่อมา ฝรั่งเศสก็ปิ๊งไอเดียทำการรวมทั้งสามดินแดนให้เป็นประเทศเดียวกันภายใต้ "สหพันธ์อินโดจีน" เพื่อง่ายต่อการปกครอง ทำให้ทั้งสามดินแดนมีการเคลื่อนย้ายทั้งประชากรและทรัพยากรไปมาได้อย่างอิสระ
ซึ่งแน่นอนว่าตลอดการปกครองในรูปแบบนี้ของฝรั่งเศสย่อมมีผู้ต่อต้าน โดยเฉพาะเวียดนามที่เป็นหัวหอกในการกระด้างกระเดื่องต่อฝรั่งเศส พร้อมกับแพร่ขยายอุดมการณ์ต่อต้านเจ้าอาณานิคมไปสู่ลาวและกัมพูชา
และแล้วใน ค.ศ.1917 ก็ได้เกิดการปฏิวัติรัสเซียขึ้นโดยพรรคบอลเชวิก ซึ่งใช้หลักการโฉมใหม่อย่างคอมมิวนิสต์ขับเคลื่อนคณะปฏิวัติ จนสร้างสหภาพโซเวียตได้ใน ค.ศ.1922
เทรนด์ของคอมมิวนิสต์ได้แพร่มาจนถึงอินโดจีน จนมีชายคนหนึ่งนามว่า "โฮจิมินห์" ที่ได้ใช้ไอเดียของคอมมิวนิสต์ มาเป็นตัวจุดชนวนให้เหล่ามหาชนอินโดจีนลุกขึ้นปฏิวัติโค่นล้มเจ้าอาณานิคมฝรั่งเศส
โฮจิมินห์มีการสร้าง "พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม" พร้อมขยายเครือข่ายไปทั่วอินโดจีนจนกลายเป็น "พรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน" รวมถึงขยายไปสู่ดินแดนข้างเคียงอย่างไทย เพื่อดึงแนวร่วมให้ได้มากที่สุด แต่ทว่า ก็ยังอ่อนกำลังมากเกินไปไม่สามารถล้มฝรั่งเศสได้อยู่ดี
จนในสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นได้เข้ามาควบคุมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเข้าครองอินโดจีนแทนฝรั่งเศส
แต่เมื่อสงครามจบ ญี่ปุ่นที่พ่ายแพ้ก็ต้องถอนตัวออกไป ทำให้เหล่าอินโดจีนโดยเฉพาะเวียดนามตื่นเต้นดีใจกันสุดๆ ว่า "จะเป็นอิสระแล้ว!"
แต่ดีใจได้ไม่นาน ฝรั่งเศสเจ้าเดิมก็ดันกลับเข้ามาเป็นมาเฟียคุมอินโดจีนอีกครั้ง
คราวนี้ทั้งเวียดนาม ลาว และแม้กระทั่งกัมพูชาต่างคิดตรงกันว่าควรต่อต้านฝรั่งเศสอย่างจริงจังโดยใช้หลักการคอมมิวนิสต์เป็นตัวนำ
ซึ่งในกัมพูชาก็ได้มีการจัดตั้ง "พรรคปฏิวัติประชาชนกัมพูชา" ขึ้นมาเพื่อต่อต้านฝรั่งเศส
รวมถึงอีกด้านหนึ่งก็มีกลุ่มนักศึกษาของกัมพูชาซึ่งไปเรียนที่ฝรั่งเศสได้มีการศึกษาแนวคิดคอมมิวนิสต์ พร้อมกับเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ในฝรั่งเศส
โดยนักศึกษาเหล่านี้นี่แหละ จะเป็นรากฐานที่สร้างความเป็น "เขมรแดง" ในอนาคต...
ภาพจาก viator (นครวัด หนึ่งในสถาปัตยกรรมของยุคเขมรพระนคร)
ภาพจาก Flickr (โฮจิมินห์)
เหล่านักศึกษาที่ได้ไปร่ำเรียนในฝรั่งเศส ประกอบไปด้วย เขียว พอนนารี, ซอล เซน, เทียน มูม, เขียว สัมพันธ์, เคน วัง สัก, ฮู ยวน, และซาลอธ ซาร์
ช่วงเวลาที่กลุ่มนี้ได้ไปเรียนนั้น เป็นช่วงที่คอมมิวนิสต์เริ่มบูมในยุโรป โดยฟากยุโรปตะวันออกอย่างโซเวียตและยูโกสลาเวียต่างเป็นคอมมิวนิสต์และพยายามแพร่ขยายหลักการของตนเองเข้าสู่ยุโรปตะวันตก
ภาวะแบบนี้นี่แหละครับ ที่เป็นตัวบ่มเพาะสำคัญต่อแนวคิดทางการเมืองของนักศึกษาเหล่านี้
ซึ่งคนที่มีเค้าของความเป็นผู้นำมากที่สุดในกลุ่ม คือ ซาลอธ ซาร์ หรือในอีกชื่อหนึ่งคือ "พอล พต" ที่ได้นำกลุ่มเดินทางกลับกัมพูชาแล้วเข้าร่วมกับกองกำลังต่อต้านฝรั่งเศสใน ค.ศ.1953
อีกด้านหนึ่ง รัฐบาลกัมพูชาที่นำโดยกษัตริย์นโรดมสีหนุ ก็เดินทางไปเจรจากับฝรั่งเศสรวมถึงสหรัฐอเมริกาเพื่อให้กัมพูชาได้รับอิสรภาพ
ทำให้ในกัมพูชาก็ได้มีการแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มที่เข้ากับฝ่ายเวียดนาม และ 2) กลุ่มที่เข้ากับฝ่ายรัฐบาล
และแล้ว ฝ่ายอินโดจีนที่มี "กองกำลังเวียดมินห์" ของเวียดนามเป็นหัวเรือหลักก็มีการขยายกองทัพจนใหญ่โต ทำศึกตัดสินกับฝรั่งเศสที่เตียนเบียนฟูใน ค.ศ.1954 และเป็นผู้กำชัยชนะจนนำไปสู่การเจรจาที่เจนีวา
โดยการเจรจานี้มีมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตเข้ามาร่วมด้วย ทำให้ทั้งอินโดจีนได้รับอิสรภาพจากฝรั่งเศส แต่เวียดนามต้องถูกแบ่งเป็น 2 ส่วนตามเส้นขนานที่ 17
โดยเหนือเส้นขึ้นไปคือเวียดนามเหนือ ที่อยู่ภายใต้กลุ่มเวียดมินห์ขับเคลื่อนโดยคอมมิวนิสต์...
และใต้เส้นลงมาคือเวียดนามใต้ ที่จะขับเคลื่อนโดยใช้ประชาธิปไตย...
แน่นอนว่า หลังการแบ่งนี้เวียดนามเหนือมีการพยายามที่จะรวมเวียดนามใต้ แต่สหรัฐที่เป็นผู้นำโลกเสรีประชาธิปไตยย่อมไม่มีทางให้เกิดเรื่องแบบนั้นเด็ดขาด!
และจากการที่จีนแผ่นดินใหญ่เปลี่ยนเป็นคอมมิวนิสต์ในปี 1949 รวมถึงเรื่องเวียดนามเหนือที่เป็นคอมมิวนิสต์พยายามรวมเวียดนามใต้
ทำให้สหรัฐเริ่มหันมาสนใจต่อต้านคอมมิวนิสต์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเข้ามาเป็นผู้เล่นหลักในเวียดนามใต้ทำการยันกับเวียดนามเหนือ และมีการเข้าแทรกแซง พร้อมให้ทุนสนับสนุนรัฐบาลในแถบนี้ทั้งไทย ลาว และกัมพูชาเพื่อต่อต้านอิทธิพลของคอมมิวนิสต์
โดยในกัมพูชา สหรัฐก็เป็นผู้สนับสนุนรัฐบาลที่นำโดยนโรดมสีหนุในการต่อต้านคอมมิวนิสต์...
และฝ่ายพรรคปฏิวัติประชาชนกัมพูชาที่เป็นกองกำลังต่อต้านฝรั่งเศส ก็ได้มีเหล่านักศึกษากัมพูชาที่นำโดย "พอล พต" เข้ามาเป็นแกนหลักแล้วแปรเปลี่ยนเป็น "พรรคคอมมิวนิสต์กัมพูชา" หรือ "เขมรแดง (Khmer Rouge)" ที่มีจุดหมายเพื่อปฏิวัติโค่นล้มรัฐบาลและเปลี่ยนกัมพูชาเป็นคอมมิวนิสต์
เรียกได้ว่า แทนที่การหลุดพ้นจากฝรั่งเศสของเหล่าอินโดจีนจะนำไปสู่สันติสุขและอิสรภาพ แต่กลับนำพาไปสู่สงครามอุดมการณ์ที่แสนจะวุ่นวายและลากยาวไปเกือบ 20 ปี...
ภาพจาก Mynewsdesk (ซาลอธ ซาร์ หรือพอล พต)
ภาพจาก Alpha History (กษัตริย์นโรดม สีหนุ)
ภาพจาก ResearchGate (การแบ่งเวียดนาม)
ในช่วงแรกนั้น นโรดมสีหนุค่อนข้างเอนเอียงไปทางสหรัฐ แต่ในเวลาต่อมาสีหนุต้องการที่จะวางกัมพูชาให้เป็นกลางในความอีรุงตุงนังนี้ เลยหันหน้าไปเจรจากับจีนจนมีการทำความสัมพันธ์ทางการทูตกัน เพราะ "จีนจะรับรองความเป็นกลางของกัมพูชา"
ทำให้ ภายในรัฐบาลของกัมพูชาเกิดเสียงแตกเป็นสองฝ่าย คือ ฝ่ายที่โปรจีนนำโดยสีหนุ และฝ่ายที่โปรสหรัฐนำโดยนายพลลอน นอล ซึ่งฟาดฟันกันอยู่ภายใน
และตั้งแต่ ค.ศ.1965 เป็นต้นมา ที่สหรัฐนำโดยประธานาธิบดีลินดอน บี. จอห์นสัน ได้มีการส่งทหารเข้ามาในเวียดนามใต้อย่างเต็มรูปแบบ ทำให้สงครามในเวียดนามขยายตัวและรุนแรงขึ้น
กองทัพสหรัฐมีการถล่มเวียดกง (ขบวนการคอมมิวนิสต์ในเวียดนามใต้) และเวียดนามเหนืออย่างหนักหน่วง จนสเกลของสงครามลามมาถึงชายแดนกัมพูชา
ทำให้ด้านสีหนุคิดว่าสหรัฐข้ามเส้นมากเกินไปแล้ว! เลยอนุญาตให้เวียดนามเหนือพร้อมเวียดกงมาตั้งฐานในกัมพูชา และประสานงานให้จีนเป็นสปอนเซอร์ช่วยเหลืออย่างเต็มที่ โดยรัฐบาลกัมพูชาจะขอแค่ส่วนแบ่งเล็กๆ น้อยๆ เท่านั้น...
อีกทั้งสีหนุยังมีการใช้นโยบายเศรษฐกิจขยายพื้นที่ปลูกยางพาราและบังคับประชาชนให้ขายข้าวแก่รัฐบาล!
แน่นอนว่า เหล่าชาวนาต่างพากันลุกฮือเพื่อต่อต้านรัฐบาลขึ้นมาในภาคเหนือและภาคตะวันออกของประเทศ และรัฐบาลก็ทำการปราบปรามอย่างรุนแรง ซึ่งเป็นการเติมเชื้อไฟความโกรธแค้นเข้าไปอีก...
ฝ่ายเขมรแดง จึงใช้โอกาสนี้เริ่มขยายอิทธิพลและกองกำลัง โดยยึดกลยุทธ์หลักตามแบบฉบับเหมา เจ๋อตงของจีน คือการทำ "สงครามประชาชน (People's war)"
โดยจะมีการเผยแพร่แนวคิดแบบคอมมิวนิสต์เข้าไปในพื้นที่ชนบทเพื่อรวบรวมกองกำลังไปเรื่อยๆ และมีการใช้ชาวนาเป็นกำลังหลักในการต่อสู้
ซึ่งชาวนาที่โดนรัฐบาลปราบอย่างรุนแรง ก็แห่กันมาเข้าร่วมกับเขมรแดงที่อ้าแขนรับอย่างเต็มใจ
ฝ่ายรัฐบาลก็มีการใช้ความรุนแรงที่มากขึ้นเพื่อสยบพวกที่ต้องสงสัยว่าเป็นเขมรแดง ทั้งการอุ้มฆ่า ใช้ทหารกวาดล้าง หรือแม้กระทั่งใช้กำลังรบทางอากาศเข้าถล่มหมู่บ้าน
การใช้ความรุนแรงแบบไม่บันยะบันยัง ทำให้เหล่าปัญญาชนในเมืองหลวงอย่างพนมเปญก็เกิดความไม่พอใจสิครับทีนี้ เลยพากันลุกขึ้นประท้วงบ้าง!
ความวุ่นวายแบบไม่หยุดหย่อน ทำให้อำนาจและความนิยมของสีหนุพุ่งดิ่งลงอย่างรวดเร็ว
ฝ่ายสหรัฐเลยใช้โอกาสนี้สนับสนุนกลุ่มของลอน นอล ทำการรัฐประหารโค่นล้มสีหนุใน ค.ศ.1970 นำพากัมพูชาเข้าสู่สมัยของลอน นอล ที่มีสหรัฐเป็นผู้ควบคุมอยู่ฉากหลังในที่สุด...
ภาพจาก Britannica (ลินดอน บี. จอห์นสัน)
ภาพจาก Wikipedia (การส่งกองกำลังเข้ามาในเวียดนามใต้ของสหรัฐอเมริกา)
ภาพจาก Flickr (ลอน นอล)
หลังจากที่ลอน นอลเข้าควบคุมประเทศ กัมพูชาก็ได้เข้าสู่สงครามเวียดนามและต่อต้านคอมมิวนิสต์แบบเต็มตัว
รัฐบาลมีการถล่มฐานที่มั่นของเวียดกงและเวียดนามเหนือที่อยู่ในกัมพูชาอย่างเละเทะ จนความขัดแย้งขยายไปเป็นสงครามกลางเมือง
ภาวะที่เกิดขึ้นยิ่งทำให้ประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากสงครามหันไปเข้าร่วมกับเขมรแดงมากขึ้น
อีกทั้งในเวลาต่อมา สงครามในเวียดนามทำให้สหรัฐเริ่มตึงมือและมองไม่เห็นหนทางที่จะชนะสงครามครั้งนี้ จนประชาชนภายในสหรัฐก็เริ่มต่อต้านรัฐบาลเรื่องการทุ่มงบประมาณและเกณฑ์คนหนุ่มสาวไปทำสงครามที่แทบไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย
ทำให้รัฐบาลสหรัฐจำเป็นต้องถอนกองกำลังต่างๆ ออก ทั้งในเวียดนามใต้ ลาว กัมพูชา และไทย จนสุดท้ายมีการลดการสนับสนุนรัฐบาลรวมถึงกองกำลังต่อต้านคอมมิวนิสต์
เหล่ารัฐบาลทั้งในไทย ลาว เวียดนาม และกัมพูชาที่โดนสหรัฐลอยแพ ทำให้อำนาจที่มีจึงเริ่มคลอนแคลน...
ฝ่ายเขมรแดงที่กองกำลังเริ่มเข้าสู่จุดพีค ก็ทำการเปิดสงครามแบบกองโจรยึดหมู่บ้านต่างๆ ไปจนถึงหัวเมืองใหญ่ๆ โดยฝ่ายรัฐบาลก็ยังใช้กองกำลังทางอากาศเข้าถล่มเขมรแดงอย่างต่อเนื่อง...
แต่ทว่า การอยู่รอดของรัฐบาลลอน นอล เกี่ยวพันกับการสนับสนุนของสหรัฐที่นับวันยิ่งลดน้อยลง...
ตรงข้ามกับเขมรแดง ที่จีนเริ่มเป็นสปอนเซอร์เข้ามาสนับสนุนทั้งเงินและอาวุธ จนมีกองทัพที่สามารถฟัดกับรัฐบาลได้อย่างสมน้ำสมเนื้อ...
และแล้ว ในวันที่ 17 เมษายน 1975 เขมรแดงก็สามารถเผด็จศึกรัฐบาลลอน นอล แล้วยึดพนมเปญได้ในที่สุด
กองกำลังคอมมิวนิสต์ของเขมรแดงได้เดินแถวเข้าสู่พนมเปญอย่างเคร่งขรึม ท่ามกลางเสียงเชียร์ที่เต็มไปด้วยความดีใจของประชาชนซึ่งต้อนรับเหล่าวีรบุรุษผู้หยุดสงครามกลางเมืองอันแสนโหดร้ายในกัมพูชา...
และด้วยความบังเอิญหรือจงใจก็ไม่รู้เหมือนกันนะครับ เมื่อในวันที่เขมรแดงย่างเท้าเข้าสู่พนมเปญนั้นตรงกับวันปีใหม่ของกัมพูชาพอดิบพอดี...
เหมือนเป็นนัยสำคัญที่บอกว่ายุคใหม่ของกัมพูชาได้เดินทางมาถึงแล้ว และการเปลี่ยนแปลงเพื่อชำระล้างสิ่งเก่าๆ กำลังจะเริ่มต้นขึ้นภายใต้ผู้นำหน้าใหม่...
ภาพจาก University of Michigan (ประชาชนอเมริกันต่อต้านการทำสงครามเวียดนาม)
ภาพจาก Time (กองกำลังเขมรแดงเข้าสู่พนมเปญ)
ภาพจาก The Cambodia Daily (ประชาชนออกมาต้อนรับเขมรแดง)
เมื่อเขมรแดงเข้าควบคุมประเทศ ตัวของผู้นำอย่างพอล พต และพรรคพวกนั้นแทบไม่มีแผนการใดๆ ในการฟื้นฟูหรือพัฒนาประเทศต่อ
ซึ่งสุดท้ายก็ลงเอยที่การต้องเปลี่ยนแปลงกัมพูชาจนถึงรากถึงโคน โดยสร้างกัมพูชาโฉมใหม่ "ที่ประเทศจะต้องอยู่บนพื้นฐานของเกษตรกรรมและระบบสหกรณ์เป็นหลัก รวมถึงต้องมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วฉับพลัน!"
ว่าแล้ว เขมรแดงก็สั่งอพยพประชาชนออกจากเมืองทั้งพนมเปญและเมืองใหญ่อื่นๆ ในหลักล้านคน เพื่อเดินเท้าเข้าสู่ชนบทไปใช้แรงงานทำเกษตร และมีการรวมประชาชนใหม่ (ที่เดินทางเข้าไป) กับประชาชนเก่า (คนในพื้นที่) เป็นครอบครัวเดียวกันและใช้ชีวิตอยู่ในบ้านหลังเดียวกัน
อีกทั้ง ยังมีการแบ่งกลุ่มประชากรออกเป็น 2 กลุ่ม คือ
1) ผู้ใหญ่ = คนที่มีกำลังทั้งชายและหญิง
2) เด็กเล็กและคนแก่ = คนที่อ่อนแอ
โดยกลุ่มผู้ใหญ่จะต้องทำงานอย่างหนักทั้งปลูกข้าว ตัดไม้ สร้างเขื่อน ทำระบบชลประทาน ฯลฯ และทำงานอย่างน้อย 12 ชั่วโมงต่อวัน หากอู้ก็จะถูกเจ้าหน้าที่จดชื่อ ซึ่งหากถูกจดเกินลิมิต ก็จะโดนเก็บในที่สุด...
ส่วนกลุ่มที่อ่อนแอ อย่างคนแก่ก็ต้องดูแลเด็กเล็กแทนแม่ที่ออกไปใช้แรงงาน พร้อมทำงานอย่างเลี้ยงไก่ ทำสวน ฯลฯ และเด็กเล็กก็ต้องทำงานเหมือนกัน เช่น กำจัดวัชพืช เก็บมูลสัตว์ ฯลฯ โดยจะทำงานอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน (แน่นอนว่าหากอู้ก็จะถูกจดชื่อ)
อีกทั้ง เขมรแดงยังมีการสั่งห้ามประชาชนนับถือศาสนาใดๆ ทั้งสิ้น เพราะจะทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมกันในสังคม! ทำให้มีการสึกพระสงฆ์ตามวัดต่างๆ ออกมาใช้แรงงานไม่ต่างกับประชาชนธรรมดา
รวมถึงประเพณีต่างๆ ที่เคยทำมาก็ถูกยกเลิกทั้งหมด เหลือไว้แค่การแต่งงาน ซึ่งแน่นอนว่าประชาชนไม่สามารถเลือกคู่ได้เอง แต่เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นภายใต้เขมรแดงจะเป็นคนเลือกให้
เรียกได้เลยว่า เขมรแดงได้ทำการถอนรากถอนโคนทั้งสถาบันครอบครัว ศาสนา และการศึกษาจนหมดสิ้น
อีกทั้งรัฐบาลยังมีการออกนโยบายรวมทรัพย์สินของประชาชนทั้งหมดเข้าสู่ส่วนกลาง และบังคับให้เพิ่มการผลิตข้าวให้สูงยิ่งขึ้น!
ทำให้ประชาชนต้องมีการทำงานหนักทวีขึ้นไปอีก เพื่อสร้างผลผลิตให้ได้ตามที่รัฐบาลต้องการ โดยไม่มีผลตอบแทนใดๆ กลับมาเลย นอกจากอาหารอันน้อยนิด...
และเหมือนเป็นการซ้ำเติมครับ เมื่อในช่วงเวลานั้นดันเกิดภัยแล้งขึ้น ทำให้การทำงานหนัก ผนวกกับความอดอยาก ทำให้ผู้คนเจ็บป่วยล้มตายกันหลักแสนคน
แน่นอนว่าก็ได้มีกลุ่มคนที่ลุกขึ้นมาต่อต้านเจ้าหน้าที่ในท้องถิ่นอยู่จำนวนไม่น้อย แต่ก็ถูกรัฐบาลส่งกองกำลังทหารพร้อมอาวุธครบมือเข้าถล่มจนเหี้ยน และจับคนที่เกี่ยวข้องทั้งหมดมาสังหารอย่างทารุณ
ส่วนในหมู่บ้านไหนที่ทำผลผลิตได้ไม่ตามเป้า ก็จะถูกลงโทษหรือถึงขั้นสังหารหมู่ทั้งหมู่บ้านเลยทีเดียว
และแล้ว สถานการณ์ทั่วทั้งดินแดนกัมพูชานั้นก็ได้แปรสภาพไปเป็น "ทุ่งสังหาร (Killing Field)" ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่ย้อมไปด้วยเลือดและความตาย...
การแบ่งเขตพื้นที่ทำเกษตรในยุคเขมรแดง โดยประชาชนในแต่ละเขตไม่มีสิทธิ์ข้ามไปเขตอื่นหากไม่ได้รับอนุญาต
ภาพจาก SEARAC (การอพยพประชาชนเข้าสู่ชนบท)
ภาพจาก TIME (การอพยพประชาชนเข้าสู่ชนบท)
ภาพจาก Cambodia News English (โครงกระดูกที่ขุดพบในบางพื้นที่)
การปกครองในแบบของพอล พต นั้น ใช่ว่าเหล่าแกนนำเขมรแดงจะเห็นด้วยไปหมดทุกคน ยังมีกลุ่มที่เกิดอาการต่อต้านนิดๆ และพยายามเลื่อยขาเก้าอี้พอล พต อยู่ตลอดเวลา
เมื่อสถานการณ์ภายในเริ่มตึงเครียดมากขึ้น พอล พตและพรรคพวกจึงต้องปราบศัตรูทางการเมืองรวมถึงเหล่าปัญญาชนที่อาจลุกขึ้นมาต่อต้านอำนาจตัวเองในอนาคตอย่างจริงจัง!
ว่าแล้ว จึงจัดตั้ง "S-21" ซึ่งเป็นหน่วยลับมีหน้าที่ในการตามล่าบุคคลทั่วประเทศที่อาจจะเป็นภัยต่อความมั่นคงของเขมรแดงภายใต้พอล พต
โดย S-21 จะจับตัวผู้ต้องสงสัยไปขังไว้ที่ "ตวลสเลง (Tuol Sleng)" ซึ่งส่วนใหญ่เคยเป็นตึกโรงเรียนมาก่อน แล้วทำการทรมานเพื่อรีดรายชื่อคนที่คิดต่อต้านเขมรแดงออกมา
โดยวิธีทรมาน มีทั้งให้อดอาหาร รุมซ้อม จับกดน้ำ จับขึงกลางอากาศ หรือแม้กระทั่งใช้เครื่องช็อตไฟฟ้า
คนที่เริ่มไม่ไหวต่อการทรมานก็จะหลุดปากพูดรายชื่อออกมา ซึ่ง S-21 ก็จะไปตามล่าคนที่ถูกซักทอดต่อไปโดยไม่สนใจว่า "คนๆ นั้นคิดต่อต้านเขมรแดงและพอลพตจริงหรือไม่"
ส่วนคนที่หลุดรายชื่อออกมา ก็อาจโดนทรมานต่อเพื่อรีดรายชื่อออกมาอีก จนเห็นว่าไม่สามารถเค้นอะไรออกมาได้อีกแล้ว ก็จะจัดการเก็บคนๆ นั้นไปในที่สุด...
บุคคลที่ถูก S-21 เล็งเป็นพิเศษนั้นจะเป็นพวกนักการเมือง นักการทูต นักวิชาการ ข้าราชการ ครู อาจารย์ และนักศึกษา เพราะคนเหล่านี้มีความรู้มากเกินไป เสี่ยงที่จะลุกขึ้นมาต่อต้านเขมรแดงมากที่สุด (โดยเฉพาะคนที่สวมแว่นตาจะถูกรวบก่อนเพื่อน...)
จำนวนนักโทษทวีขึ้นตามระยะเวลาการปกครองของเขมรแดง ซึ่งโดยรวมแตะถึงระดับ 15,000 คน ทั่วประเทศ และมีคนสังเวยชีวิตไปกว่าครึ่งหนึ่ง (S-21 และตวลสเลงมีอยู่หลายที่กระจายกันไป)
ภาพจาก New Madala (ตวลสเลงในพนมเปญ)
ภาพจาก Sonya and Travis (คราบเลือดภายในที่ยังคงเอาไว้)
ภาพจาก Witness (เตียงที่ใช้ทรมาน)
ภาพจาก History Hit (ภาพเหล่าผู้สูญเสียจากข้อมูลของ S-21 ที่จะเก็บภาพนักโทษเอาไว้)
ภาพจาก Colin Pantall’s blog (การทรมานในตวลสเลง)
ภาพจาก BBC (การทรมานในตวลสเลง)
ภาพจาก Artist Notes (การทรมานในตวลสเลง)
ภาพจาก Witness (ภาพอมตะที่แสดงในพิพิธภัณฑ์ ที่ผู้หญิงคนหนึ่งอุ้มทารกโดยมีเครื่องช็อตไฟฟ้าจ่อหัว)
ยุคแห่งความหวาดกลัวภายใต้เขมรแดงได้ดำเนินไป จนกระทั่งกัมพูชาดันไปมีปัญหาขัดแย้งเรื่องดินแดนแถบชายแดนกับเวียดนาม (เวียดนามในตอนนี้มีการรวมเป็นประเทศเดียวกันแล้ว)
โดยความตึงเครียดของทั้งสองประเทศเริ่มมากขึ้น จนใน ค.ศ.1977 เวียดนามได้เซ็นสัญญาเป็นมิตรกับลาว ซึ่งทำให้พอล พต คิดว่าเวียดนามต้องการรวมอินโดจีนให้เป็นหนึ่งเดียว...
ในเวลาต่อมา เวียดนามที่พยายามเข้ามาเจรจาเรื่องดินแดน กลับโดนเขมรแดงปฏิเสธไปอย่างไม่ใยดี ทำให้ความตึงเครียดได้เปลี่ยนไปเป็นการปะทะกันตามแนวชายแดน
แล้วสถานการณ์ก็ดันซับซ้อนมากขึ้น เมื่อจีนได้เข้ามาเป็นสปอนเซอร์หลักให้กัมพูชาอีกครั้งเพื่อตีกับเวียดนาม เพราะจีนเห็นว่าเวียดนามนั้นโปรโซเวียตมากกว่า (จีนกับโซเวียต แม้จะเป็นคอมมิวนิสต์เหมือนกันแต่ก็มีหลักการที่ต่างกันและขัดแย้งกัน)
เวียดนามเห็นแบบนั้นเลยอยากจบเกมกับกัมพูชาให้เด็ดขาด เลยส่งกองกำลังบุกกัมพูชาแบบจริงจัง...
แน่นอนว่า กัมพูชาก็ยันเวียดนามแบบสุดกำลัง แต่สถานการณ์ภายในประเทศก็อยู่ในจุดวิกฤตด้วยน้ำมือของเขมรแดงเอง...
"ทุ่งสังหาร" ทำให้เหล่าประชาชนส่วนใหญ่ไม่มีแรงหรือกำลังในการต่อต้านเวียดนาม...
และ "ตวลสเลง" ทำให้เหล่าปัญญาชน หรือแม้กระทั่งเหล่าผู้นำทางทหารของเขมรแดงเอง หันไปเข้าร่วมกับเวียดนาม...
ทางฝ่ายเวียดนามก็ได้เดินเกมทำสัญญามิตรภาพกับโซเวียตเพื่อคานอำนาจกับจีน แล้วเดินหน้าบุกกัมพูชาเต็มกำลัง สามารถยึดหัวเมืองสำคัญต่างๆ จนล้อมพนมเปญได้ในที่สุด
โดยพอล พต และเหล่าแกนนำเขมรแดงนั้นได้ชิงขึ้นเฮลิคอปเตอร์หนีออกจากเมืองไปก่อน
ทิ้งกองกำลังเขมรแดงที่เหลืออยู่ต่อสู้อย่างเต็มกำลังและพ่ายแพ้อย่างราบคาบในวันที่ 7 มกราคม 1979 ซึ่งถือเป็นจุดจบยุคสมัยของเขมรแดงที่กินเวลาเกือบ 4 ปี
โดยระยะเวลา 4 ปีนั้น เรียกได้ว่า เป็นช่วงที่สร้างความเปลี่ยนแปลงมากที่สุดช่วงหนึ่งในกัมพูชา...
อีกทั้ง ยังเป็นความเปลี่ยนแปลงที่นำพาสังคมกัมพูชาไปสู่ความถดถอย ความขัดแย้ง รวมถึงโศกนาฏกรรมอันโหดร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์...
และแล้ว หญ้าเก่าก็ได้ถูกแผดเผาจนหมดสิ้น...
ภาพจาก YoairBlog
References
Chandler, David. A History of Cambodia. Boulder : Westview Press, 1993.
Evans, Grant and Rowley, Kelvin. Red Brotherhood at War. Great Britain : theford Press, 1984.
Vikery, Micheal. Cambodia 1975 - 1982. Boston : South End Press, 1984.
- 77
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
