“บุญนั้นได้ความสุข แต่กุศลได้ความพ้นทุกข์
แค่พูดแค่นี้ คนก็อยากได้บุญมากกว่า
เพราะอยากได้ความสุข
มองไม่ออกว่าความสุขมันก็ยังเป็นความทุกข์อยู่”
“ … การปฏิบัตินั้นไม่ยาก
ตอนหลวงพ่อเด็กๆ คนเข้าวัดเยอะ วันพระอะไรนี่คนก็มาฟังเทศน์ ส่วนมากคนแก่ๆ มีล่วมหมากไปด้วย มีตะกร้า มีตะบัน ไปที่วัดก็นั่งตะบันหมาก ก็คุยกัน
เวลาพระเริ่มเทศน์ คุณย่าคุณยายก็นั่งหลับกัน สงบ พระเทศน์จบก็ลืมตาขึ้นมาคุยต่อ อยู่ได้ทั้งคืน
เช้าขึ้นมาก็กลับบ้าน ได้บุญแล้ว มีบุญเต็มตะกร้ากลับบ้าน ก็ดีเหมือนกัน แต่มันยังไม่ได้สาระแก่นสาร ส่วนใหญ่ก็เข้าวัดเอาบุญ ไม่ได้เอากุศลหรอก
พวกเราเอาแต่บุญไม่พอ มีโอกาสก็เอากุศลให้ได้
กุศลง่ายๆ เลย ถือศีล 5 ไว้
ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ทำร้ายสัตว์
ไม่ประพฤติผิดในกาม
ไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดเพ้อเจ้อ
ก็ละความโลภ ความโกรธ ความหลงไป
จริงๆ ก็คือเรื่องของการสู้กิเลสนั่นล่ะ เป็นเรื่องของกุศล
ถ้าเราปฏิบัติแล้วกิเลสไม่กระเทือน
ยังไม่มีกุศลหรอก ได้แต่บุญ
บุญก็คือการทำความดี เป็นเหตุของความสุข
กุศลคือการฝึกตัวเองให้ฉลาด
รู้เท่าทันความจริงของรูป นาม กาย ใจ
กระทั่งวัตถุประสงค์ก็คือพ้นทุกข์
บุญนั้นได้ความสุข แต่กุศลได้ความพ้นทุกข์
แค่พูดแค่นี้ คนก็อยากได้บุญมากกว่า
เพราะอยากได้ความสุข
มองไม่ออกว่าความสุขมันก็ยังเป็นความทุกข์อยู่
ถ้าเราภาวนา เราก็จะฉลาดขึ้น มันฉลาด
ตัวนั้นล่ะตัวกุศล มีปัญญาฉลาดรอบรู้
พบว่าความสุขมันก็ไม่ยั่งยืน
ดิ้นรนหาแทบตายเลย มันอยู่ชั่วคราวแล้วมันก็ไป
อ้อนวอนมันให้มันอยู่ตลอด มันก็ไม่อยู่หรอก
ฉะนั้นคนในโลกเขาแสวงหาความสุขก็ไม่ผิดหรอก
ทำบุญทำอะไร หวังได้รับความสุข ไม่ได้ทำผิด
แต่มันยังไม่ฉลาดจริง
ความสุขมันเป็นของไม่ยั่งยืน
เราลองทบทวนตัวเองดู
ในชีวิตเราผ่านความสุขมาเท่าไหร่แล้ว ลองนึกดู
ตรงไหนที่สุขมากๆ พอนึกย้อนไปเราจะรู้
สุดท้ายทุกอย่างจะสุขแค่ไหน วิเศษแค่ไหน
สุดท้ายมันก็ผ่านไป ไม่มีอะไรยั่งยืน
ความสุขเอง ถ้าเราภาวนา
เราจะรู้ว่ามันเป็นเครื่องเสียดแทงใจเรา
เวลามีความสุขเกิดขึ้น จิตใจก็เสียความเป็นปกติ
มันหลงมันเพลิน มันชอบอกชอบใจในความสุข
จิตใจเราเสียความเป็นปกติไปแล้ว
พอความสุขหายไป จิตใจก็ยิ่งเศร้าหมอง เสียดาย
ความสุขผ่านไปแล้ว เสียดาย
ความสุขยังไม่มาก็อยากให้มันมา
ตรงเสียดายมันก็ทุกข์
ตรงอยากจะมีความสุข
อยากให้ความสุขกลับมาก็ทุกข์อีก
ได้มาประเดี๋ยวประด๋าว ก็สูญเสียไปอีก
ฉะนั้นการแสวงหาความสุข มันยังไม่ฉลาดพอ
แต่ก็ดีกว่าทำชั่ว ไม่มีผลเป็นความทุกข์
ทำบุญไว้ ทำบุญจะได้มีความสุข
มีโอกาสก็พัฒนากุศล ลดละกิเลสไปได้ เป็นกุศล
ทำบุญไม่ช่วยลดละกิเลสเท่าไหร่หรอก ลดละนิดหน่อย
บางทีก็พอกพูนด้วยซ้ำไป
อย่างเราทำบุญ แย่งกันทำบุญกับพระองค์นั้นองค์นี้
อยากได้บุญเยอะๆ
ทำบุญกับครูบาอาจารย์องค์นี้ๆ จะได้บุญเยอะ
มันก็โลภนั่นล่ะ
ถ้าทำบุญด้วยความฉลาด
อย่างทำทานด้วยความฉลาดคือทำเพื่อลดละกิเลส
ไม่ได้ทำเพื่อจะเอาผลประโยชน์เข้าตัวเอง
การทำความดีไม่ใช่การลงทุนทางธุรกิจ
ไม่ใช่ต้องการผลประโยชน์
อย่างเคยอ่านตำราหรือเคยได้ยินพระสอน
ทำบุญกับพระดีๆ ได้บุญเท่านั้นเท่าเท่านี้เท่า
หมื่นเท่า แสนเท่าอะไรอย่างนี้ ก็แย่งกันไปหาพระดี
ดีหรือไม่ดีก็ไม่รู้หรอก เอาอะไรไปวัด
แต่ทำไปด้วยความโลภ
ถือศีล ได้ยินว่าถือศีลแล้วสวย
คนมีศีลจะดูสวย ดูหล่อ
คนทุศีล หน้าตาสกปรก ดูไม่สวยไม่งาม
อยากสวยก็ถือศีลเข้าไว้ อยากสวย
น่าสงสารจริงๆ ความสวยเป็นของไม่ยั่งยืน
มันจะสวยอะไรนักหนา สวยประเดี๋ยวประด๋าว
ฉะนั้นเวลาเราทำความดีทั้งหลาย
จะทำทาน จะถือศีล จะนั่งสมาธิ เดินจงกรมอะไร
ต้องมีสติมีปัญญากำกับอยู่เสมอ
ต้องรู้ว่าเราทำความดีทั้งหลายเพื่อลดละกิเลส
ไม่ใช่เพื่อพอกพูนกิเลส
ไปปล่อยวัวปล่อยควาย หวังว่าสงเคราะห์สัตว์
สัตว์ได้รับความทุกข์ สงเคราะห์มัน
มีความเมตตากรุณาเกิดขึ้นในใจ อย่างนี้ได้บุญเยอะ
ไปปล่อยสัตว์แล้วหวังว่าเราจะมีสุขภาพแข็งแรง
ทำด้วยใจโลภ
ฉะนั้นทำอะไรต้องมีเหตุมีผล
มีพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง
ชาวพุทธทุกวันนี้ไม่ใช่ชาวพุทธหรอก
ที่เป็นชาวพุทธจริงๆ มีน้อยเต็มที
เราอย่านึกว่าชาวพุทธมีเยอะในเมืองไทย
แหม มีตั้ง 90 กว่าเปอร์เซ็นต์
มีเปอร์เซ็นต์หนึ่งหรือเปล่ายังไม่แน่ใจเลย
ส่วนใหญ่ก็นับถือผี นับถือโชคลาง
นับถือผลประโยชน์ นับถือเทวดา
ถ้าเราฝึกตัวเองทุกวันๆ ภาวนาไปเรื่อยๆ
เราจะไม่เอาสิ่งอื่นเป็นที่พึ่งหรอก
ที่พึ่งของเรามีแค่พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เท่านั้น
พระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งอย่างไร ท่านนิพพานไปแล้ว
ธรรมะที่ท่านมอบไว้ให้จะเป็นที่พึ่งของเรา
อย่างเราเคารพพระพุทธเจ้า เราก็ต้องดู
อะไรที่พระพุทธเจ้าห้าม เราก็อย่าทำ
อะไรที่ท่านบอกให้ทำ เราก็ทำ
อย่างนี้เรียกว่าเรามีพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง
เพราะถ้าเราทำแบบนี้ ละสิ่งที่ท่านห้าม
เจริญสิ่งที่ท่านให้เจริญ
ชีวิตของเราจะพ้นความทุกข์เป็นลำดับๆ ไป
อย่างคนในโลกมันหิว
มันหิวในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ
หิวในธรรมารมณ์ เรื่องราวที่ชอบอกชอบใจ
ไม่มีความสุขหรอก
เราภาวนารู้สึกกายรู้สึกใจไป
ความหิวโหยในใจเราก็จะค่อยๆ ลดลงๆ
ถึงจุดหนึ่ง ใจไม่มีตัณหา ไม่มีความหิว
เราจะสัมผัสสันติ ความสงบ
ไม่มีความสุขอะไรเทียบได้กับความสงบ
ความสุขในโลกไม่สงบ เป็นความสุขที่เร่าร้อน
ต้องแย่งชิง ต้องรักษา
แต่ถ้าเราภาวนาตามแนวทางที่ท่านสอนไว้
เราลดละกิเลสลงได้ ละตัณหาลงได้
ตัณหาก็คือกิเลส ตัวโลภะที่มีกำลังรุนแรง
อยากอย่างแรง เรียกตัณหา
ถ้าเราละได้ ใจเราสงบ ใจมีความสุข
พอมันสงบแล้ว มันมีความสุข
ความสุขอันนี้เรียกว่าสงบสุข
ไม่ใช่ความสุขที่อาศัยคนอื่น อาศัยสิ่งอื่น
ความสุขทุกวันนี้ในโลก
มันเป็นความสุขที่อาศัยคนอื่น อาศัยสิ่งอื่นทั้งนั้น
มันถึงไม่ยั่งยืน
พอเราภาวนา ลดละกิเลสไปเรื่อย
เข้าใกล้พระนิพพานไปเรื่อยๆ
นิพพานคืออะไร
นิพพานคือสภาวะที่สิ้นตัณหา สิ้นความอยาก
ใจไม่อยาก ใจไม่หิว ใจสงบ ใจก็มีความสุข
ไม่ต้องแสวงหาความสุข
ความสุขในโลก เราต้องวิ่งแสวงหา
แต่ความสุขในทางธรรม ไม่ต้องแสวงหา
ถ้าแสวงหาจะไม่เจอ
ภาวนา รักษาศีล ฝึกจิตให้ตั้งมั่น
เรียนรู้ความจริงของกาย
เรียนรู้ความจริงของใจสม่ำเสมอไป
ใจมันจะเห็นความจริง
กายนี้ไม่ใช่ของดีของวิเศษ กายนี้คือตัวทุกข์
รู้ทุกข์แล้ว จิตมันก็วางกาย
วางกายมันก็ไม่ทุกข์เพราะกายแล้วล่ะ
จะเห็นว่าจิตนั้นก็เป็นตัวทุกข์
ทุกข์เพราะไม่เที่ยง
ทุกข์เพราะถูกบีบคั้น
ทุกข์เพราะไม่อยู่ในอำนาจบังคับ
พอเราเห็นจิตเป็นตัวทุกข์ จิตก็ปล่อยวางจิต
คราวนี้ไม่ว่าจะรู้อารมณ์อะไร จิตไม่ทุกข์แล้ว
ไปรู้อารมณ์ที่ไม่ดี จิตก็ไม่ทุกข์หรอก
เพราะเราวางจิตไปแล้ว
ก็มีการกระทบไป มีวิบากก็กระทบไป
กระทบอารมณ์ที่ดีบ้างไม่ดีบ้าง
แต่เราปล่อยวางจิตไปแล้ว
จิตเราไม่กระเพื่อมหรอก
นี่ธรรมะของพระพุทธเจ้า
เราค่อยๆ เรียนให้มันเกิดกุศลขึ้น
ลำพังการทำบุญ ไม่มีพระพุทธเจ้า เขาก็ทำกันได้
แต่การเจริญปัญญาให้เกิดกุศล
กุศลแปลว่าความฉลาด
ต้องอาศัยคำสอนของพระพุทธเจ้าเป็นแนวทาง
ความฉลาด ฉลาดในทางลดละกิเลส
กิเลสนั้นเป็นเชื้อ เป็นต้นตอของความทุกข์
ยิ่งกิเลสเราแรง ทุกข์เราก็แรง
กิเลสบางลง ทุกข์มันก็บางลง
อย่างภาวนาไป จิตได้ธรรมะขั้นต้นอย่างนี้
จิตใจก็เปลี่ยนไปเยอะเลย
ความทุกข์ก็เบาบางลงไปเยอะเลย
ภาวนาต่อไปได้ธรรมะขั้นที่สอง ขั้นที่สาม ขั้นที่สี่
ใจก็หนีห่างออกจากความทุกข์ไปเรื่อยๆ
เพราะฉะนั้นกุศลทำให้เราพ้นทุกข์
พยายามฝึกเข้า เครื่องมือสำคัญ ตัวสติ
ขาดสติตัวเดียว จิตไม่มีทางเป็นกุศลเลย
จิตที่เป็นกุศลทุกชนิด ต้องมีสติ
ฉะนั้นอย่างเรานั่งสมาธิ เราก็เคลิ้มๆ ลืมเนื้อลืมตัว
ขาดสติ ไม่เป็นกุศลหรอก
นั่งได้โต้รุ่งเลย ตั้งแต่หัวค่ำยันสว่าง
ได้ความอดทน ได้ขันติ ได้อธิษฐานบารมี ได้บ้าง
แต่มันยังไม่ถึงปัญญา มันก็ได้ความดีขั้นต้นๆ
ก็ดี ดีกว่าไม่ได้
แต่ถ้าเราทำสมาธิได้ถูกต้อง
จิตมันตั้งมั่นเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานขึ้นมา
สติระลึกรู้กาย
มันจะเห็นกายนี้ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
ถ้าจิตเราตั้งมั่น เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานอยู่
สติระลึกรู้จิต
มันก็จะเห็นว่าจิตไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
พยายามฝึกทุกวันๆ ฝึกไป
วันนี้ล้มลุกคลุกคลาน ไม่เป็นไร อดทน
พากเพียรทำสม่ำเสมอ มันก็จะดีขึ้นๆ
สังเกตอย่างไรมันดีขึ้น
สังเกตตัวเองนั่นล่ะ
ไม่ต้องไปถามคนอื่นหรอกว่าที่ภาวนานี้ดีหรือยัง
วิญญูชนรู้ด้วยตัวเอง
ดูสิ เรารู้เท่าทันกิเลสได้เยอะขึ้นไหม
เราเป็นทาสกิเลสน้อยลงไหม
เราเป็นอิสระจากกิเลสมากขึ้นๆ
เรามีความสงบสุขในจิตใจเพิ่มขึ้นไหม
มันรู้มันเห็นด้วยตัวเอง ไม่ต้องไปถามใครหรอก
ฝึกเข้า ศาสนาพุทธไม่ใช่ของที่จะยั่งยืนนักหรอก
พร้อมที่จะสูญหายตลอดเวลา
เป็นของดีของวิเศษ มันรักษายากมาก
อย่างเมืองไทยบอกมีชาวพุทธตั้ง 90 กว่าเปอร์เซ็นต์ มีสักกี่เปอร์เซ็นต์จริง ไม่ได้นับถือพุทธจริง ไม่เข้าใจ
หรือบางทีอุตส่าห์เรียน เรียนตำรับตำรามากมาย
ท่องธรรมะได้เป็นฉากๆ เลย แต่ เซลฟ์จัด
ยิ่งเรียนเยอะ ยิ่งเซลฟ์จัด
นี่แสดงว่าไม่ได้ประโยชน์จากธรรมะเลย
อย่างรู้หมดเลย ธรรมะมีเท่าไหร่ๆ รู้ รอบรู้มากเลย
แต่กิเลสไม่กระเทือน
หลวงตามหาบัวท่านชอบใช้คำว่า “กิเลสหนังไม่ถลอกเลย”
อย่างนั้นไม่ได้ประโยชน์อะไรจากธรรมะหรอก
ยิ่งศึกษามากก็ยิ่งเซลฟ์จัดอะไรอย่างนี้
พลาดแล้ว พลาดอย่างแรงแล้ว …”
.
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
17 เมษายน 2565
อ่านธรรมบรรยายฉบับเต็มได้ที่ :
Photo by : Unsplash
- 6
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
