๓๕. ผู้นำ-ผู้ตาม และ ธรรมบรรยาย
โกรธมันก็รู้อยู่ว่าโกรธ โมโหมันก็รู้อยู่ว่าโมโห อย่างนั้นไม่เป็นสติปัฏฐาน ไม่เป็น เพราะทุกคนรู้อยู่แล้วนี่ เขาตีมา เราก็ตีไป ไม่รู้ก็ตีไม่ถูก อย่างนี้ไม่เป็นสติปัฏฐาน
สติปัฏฐานต้องรู้การเคลื่อนไหวจากอันหนึ่งไปสู่อันหนึ่ง คือรู้อนิจจังของมัน รู้ธรรมลักษณะของมัน รู้ธรรมลักษณะที่ปรากฏจริง เช่น มือมันเคลื่อน รู้การเคลื่อนของมัน ถ้ารู้การเคลื่อนนั้นจะผละจากความรู้ว่าตัวตนกำลังเคลื่อน
เมื่อเดินจงกรมก็ดูแต่การเคลื่อนของเท้าไป เมื่อหายใจ ดูที่ลมหายใจก็ดูการเคลื่อนของลม ถ้าพอดูเห็นมันก็ผละจากคำว่า ฉันกำลัง... ฉันเป็นฉันนี่มันผละไปเอง สติมันเกิดได้ทีละกรณีเท่านั้น
เมื่อเราสังเกตการณ์เคลื่อน มันก็ผละจากสิ่งอื่นมาดูที่การเคลื่อนเท่านั้น ใจความใหญ่ของมันอยู่ที่ว่าให้ดูสภาวธรรมที่เปลี่ยนแปลงอยู่จริงๆ ไม่ใช่คิดขึ้น ที่เปลี่ยนแปลงอยู่จริงๆ สภาวธรรมที่เปลี่ยนแปลง เช่น มือที่เคลื่อนอยู่นี้
ผู้ฟัง : สภาวธรรม ท่านอาจารย์หมายถึง ภาวะที่เกิดตามธรรมชาติ
ท่านเขมานันทะ : ที่เป็นจริง ไม่ใช่นึกเอา จะเป็นภายนอกก็ได้ แต่ว่าภายนอกมันเล็กน้อยเกินไป แต่ภายในนั้นเป็นเรื่องสำคัญ สภาวธรรมที่เป็นจริง เช่น จะเป็นความทุกข์เองก็ได้ ดูทุกข์มันก็ไม่เที่ยง เปลี่ยนแปลง ไม่ใช่มันเป็นก้อนทุกข์ห้อยอยู่ เหมือนเราห้อยพระ หรือห้อยอะไรอยู่ มันไม่ใช่อย่างนั้น มันเปลี่ยนๆ แต่ว่าเราปล่อยวาง ถ้าปล่อยวางมันน้อย ถ้ามากขึ้นมันหนักถ่วง มันไม่ใช่ของที่ตายตัวอย่างนี้
ทุกข์, สุขก็เหมือนกัน กลัวก็เหมือนกัน กลัวก็เป็นความทุกข์ชนิดหนึ่ง สมมติเราเดินไปแล้ว เรานึกกลัวผีขึ้นมา ก็รู้ว่า อ้าว! ขณะนี้กลัวแล้ว แล้วดูความกลัวนั้น ถ้าดูแล้วเดี๋ยวมันเปลี่ยน มันจาง แต่พอนึกขึ้นว่า เอ! ตรงนี้เขาว่าผีมี มันขึ้นมาอีกความกลัว มันแสดงว่าตัวมันเปลี่ยนแปลง อย่างนี้เรียกว่าดูสภาวธรรม
ดูลักษณะกับดูให้นิ่งนั้นคนละอันกัน ดูให้นิ่งท่านเรียกว่าการเพ่ง อารัมมณูปนิชฌาน นั่งเพ่งอย่างเดียวโดยไม่ต้องดู ลักษณะ เป็นฌาน เพ่งเพื่อให้จิตมีกำลัง แต่ถ้าดู ท่านเรียกว่า ลักขณูปนิชฌาน เพ่งให้เห็นลักษณะของมัน ลักษณะของธรรมทั้งหลายคือการเปลี่ยนแปลง เมื่อเห็นเช่นนี้มันก็รู้ว่า ทุกข์ก็ดี สุขก็ดี เปลี่ยนแปลง ไม่ใช่ของยั่งยืน ไม่ใช่ของจีรังยั่งยืน
ธรรมบรรยาย ณ วัดสนามใน นนทบุรี ขณะนั้นท่านเขมานันทะยังครองสมณะเพศ ถอดเทปและจัดพิมพ์ (โรเนียว-เย็บเล่ม) โดยกลุ่มศึกษาและปฏิบัติธรรม เมื่อกันยายน พ.ศ.๒๕๒๒
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
