ปฏิบัติการผ่าสมองไอน์สไตน์
Blockdit Originals ซีรีส์บทความพิเศษ
อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ถึงแก่กรรมเวลาตีหนึ่ง 15 นาที วันที่ 18 เมษายน 1955 ที่โรงพยาบาลพรินซตัน นิวเจอร์ซีย์
เจ็ดชั่วโมงครึ่งหลังตาย ดร. ธอมัส ฮาร์วีย์ นักพยาธิวิทยา (ผู้เชี่ยวชาญด้านโรค) ฉีดฟอร์มาลีน 50 เปอร์เซ็นต์เข้าไปในเส้นเลือดที่เข้าไปสู่สมอง แล้วผ่าสมองของนักฟิสิกส์เรืองนามออกมา แช่สมองในน้ำยาฟอร์มาลีน 10 เปอร์เซ็นต์ ถ่ายรูปขาวดำของสมองไว้ ส่วนศพถูกนำไปฌาปนกิจ
ดร. ธอมัส ฮาร์วีย์ นำสมองไอน์สไตน์ไปที่ห้องแล็บมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย เฉือนสมองออกเป็นสไลด์ 240 ชิ้น หลังจากนั้นชิ้นส่วนสมองของนักวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยกย่องว่าฉลาดที่สุดคนหนึ่งของโลก ก็ถูกส่งไปถึงมือนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยชั้นนำในมหาวิทยาลัยหลายแห่ง ทั้งในสหรัฐฯและประเทศอื่น หวังว่าจะช่วยกันค้นหาความลับของสมองไอน์สไตน์
รายงานเบื้องแรกของ ดร. ฮาร์วีย์ชี้ว่าส่วน Sylvian fissure ในสมองไอน์สไตน์มีขนาดใหญ่ สมองทั้งสองซีกไม่มี parietal operculum ซึ่งเชื่อว่าอาจทำให้ส่วน lower parietal lobe มีขนาดเพิ่มขึ้น ทำให้มีความสามารถด้านคณิตศาสตร์สูง
สมองของไอน์สไตน์
การศึกษาสมองของไอน์สไตน์จริงจังเริ่มนานหลังจากนั้น
ในปี 1978 นักข่าวชื่อ สตีเวน เลวี แห่ง New Jersey Monthly เขียนข่าวเรื่องนี้หลังจากค้นพบว่าสมองของไอน์สไตน์อยู่ในความครอบครองของ ดร. ธอมัส ฮาร์วีย์ ซึ่งตอนนั้นย้ายไปอยู่ที่วิชิตา แคนซัส ดองในขวดโหลสองใบมานานกว่ายี่สิบปี
หลังจากนั้นการศึกษาสมองของไอน์สไตน์ก็เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
การศึกษาสมองของอัจฉริยะอื่นๆ มีมานานแล้ว เช่น สมองของนักคณิตศาสตร์ชาวเยอรมัน คาร์ล ฟรีดริค เกาส์ เมื่อราวร้อยปีก่อน พบว่าสมองของเขามีพัฒนาการที่ซับซ้อน ซึ่งอาจอยู่เบื้องหลังอัจฉริยภาพของเขา
นอกจากนี้ยังมีการศึกษาสมองของนักคณิตศาสตร์คนอื่นๆ เช่น โซเฟีย โควาเลฟสกายา นักคณิตศาสตร์รัสเซียผู้โด่งดังในศตวรรษที่ 19
แต่สมองของไอน์สไตน์ย่อมไม่น้อยหน้าใคร นักฟิสิกส์ผู้นี้คิดค้นทฤษฎีที่เปลี่ยนโลกฟิสิกส์ และความเข้าใจของเราในเรื่องจักรวาลในระดับน่าอัศจรรย์
งานศึกษาสมองของไอน์สไตน์มีหลายชิ้น ที่น่าเชื่อถือชิ้นหนึ่งชื่อ On the Brain of a Scientist: Albert Einstein ตีพิมพ์ในวารสาร Experimental Neurology ปี 1985 ผลงานของ ดร. มาเรียน ไดมอนด์ ศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย, อาร์โนลด์ ชีเบิล, เกรียร์ เมอฟี จูเนียร์ และคนสุดท้ายคือ ดร. ธอมัส ฮาร์วีย์ ผู้ผ่าสมองไอน์สไตน์
ไอน์สไตน์
นี่เป็นรายงานเกี่ยวกับสมองของไอน์สไตน์ที่เป็นชิ้นเป็นอันที่สุดครั้งแรก
ทีม ดร. ไดมอนด์ผ่าสมองของไอน์สไตน์ออกเป็นชิ้นหนาเพียง 6 ไมครอน แล้วใช้กล้องจุลทัศน์นับจำนวนเซลล์ เทียบอัตราส่วนของ glial cell ในสมองของไอน์สไตน์กับสมองของผู้ชายสิบเอ็ดคน
รายงานวิจัยชิ้นนี้พบว่า สมองของไอน์สไตน์มี glial cell มากกว่าเทียบกับนิวรอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ส่วนซ้ายของ inferior parietal ซึ่งทำหน้าที่สังเคราะห์ข้อมูลจากส่วนต่างๆ ของสมอง
ในเรื่องสมอง เรามักได้ยินคำว่านิวรอน ไม่ค่อยได้ยินคำว่า glial cell ‘glial’ เป็นภาษากรีก แปลว่ากาว เซลล์ชนิดนี้ถูกค้นพบในปี 1856 โดยนักพยาธิวิทยา Rudolf Virchow ตั้งชื่อนี้เพราะเชื่อว่ามันมีหน้าที่เสมือนกาวเชื่อมระบบสมอง ป้องกันรักษานิวรอนและระบบเครือข่าย
นักประสาทวิทยาเคยเชื่อว่า ‘เซลล์กาว’ มีหน้าที่พาออกซิเจนและสารอาหารไปเลี้ยงสมอง และดูแลเซลล์ประสาท แต่ต่อมาพบว่ามันช่วยเร่งการสื่อสารระหว่างนิวรอนกับความสามารถในการรับรู้
ดร. มาเรียน ไดมอนด์ พบว่า เซลล์กาวและการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์กาว ช่วยเสริมสร้างความสามารถในการรับรู้ สมองของไอน์สไตน์มีประสิทธิภาพการเชื่อมต่อดีมาก โดยเฉพาะในส่วน cortex ส่วน temporal lobes และฮิปโปแคมปัส
จากการศึกษาเปรียบกับหนูที่มีกิจกรรมใหม่ๆ กับหนูที่ไม่เรียนรู้อะไรใหม่ ผลปรากฏว่าหนูที่ไม่ได้รับการท้าทายใหม่ๆหรือเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ มีการเชื่อมต่อประสาทน้อยกว่าหนูที่ถูกท้าทายตลอดเวลาและเรียนรู้ข้อมูลใหม่ๆ สมองไอน์สไตน์มีการเชื่อมต่อประสาทดีเยี่ยมในสมองหลายส่วน คาดว่าอาจเกิดจากนิสัยอยากรู้อยากเห็นสิ่งใหม่ๆ ชอบเรียนเรื่องใหม่ๆ ชอบแก้ปัญหายากๆ ทางฟิสิกส์
รายงานฉบับนี้สรุปว่า จำนวนเซลล์กาวต่อนิวรอนที่สูงมากอาจทำให้สมองไอน์สไตน์ต้องใช้พลังงานมากกว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้ไอน์สไตน์มีความสามารถในการคิดและจินตนาการดีกว่า
ในรายงานอีกชิ้นหนึ่งที่ตีพิมพ์ในปี 1996 ชี้ว่าสมองของไอน์สไตน์หนักเพียง 1,230 กรัม น้อยกว่าน้ำหนักสมองมาตรฐาน 1,400 กรัม
นอกจากนี้ความหนาของ cerebral cortex (area 9) ของสมองของไอน์สไตน์บางกว่าสมองคนทั่วไป แต่ความหนาแน่นของนิวรอนของสมองของไอน์สไตน์สูงกว่ามาก พูดง่ายๆ คือสมองส่วนคอร์เท็กซ์ของไอน์สไตน์บรรจุนิวรอนมากกว่าคนธรรมดา
ในปี 1999 ทีมนักวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยแม็คมาสเตอร์ ที่ออนตาริโอ แคนาดา ศึกษาจากรูปถ่าย เปรียบเทียบผิวนอกของสมองของไอน์สไตน์กับสมองของคน 35 คนซึ่งมีวัยเฉลี่ย 57 ปี พบว่าสมองของไอน์สไตน์มีร่องที่เรียกว่า sulcus ในสมองกลีบข้างทั้งสองซีกผิดจากคนอื่น
sulcus (ภาษาละตินแปลว่าร่อง) เป็นร่องลึกในสมองส่วนคอร์เท็กซ์
สมองของไอน์สไตน์
พื้นที่ส่วนสมองกลีบข้างนี้เชื่อกันว่าเกี่ยวข้องกับความสามารถด้านคณิตศาสตร์
อย่างไรก็ตาม สมองของไอน์สไตน์มีร่อง sulcus ทางขวางสั้นกว่าคนอื่นและบางส่วนก็หายไป นอกจากนี้สมองของเขายังกว้างกว่าสมองคนอื่นๆ 15 เปอร์เซ็นต์ นักวิจัยสันนิษฐานว่า มันทำให้นิวรอนเชื่อมต่อกันดีขึ้น ส่งผลต่อความสามารถทางคณิตศาสตร์
ขึ้นศตวรรษที่ 21 การศึกษาสมองของไอน์สไตน์ยังดำเนินต่อไป ในปี 2001 ดร. ดาห์เลีย ซายเดล แห่งมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ลอสแองเจลิส ตรวจสมองของไอน์สไตน์ส่วนฮิปโปแคมปัสสองชิ้น
ฮิปโปแคมปัสมีบทบาทสำคัญในการสร้างความทรงจำและการกำหนดทิศทางในที่ว่าง ฮิปโปแคมปัสในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ มักเป็นบริเวณที่ถูกทำลาย
การศึกษานี้พบว่านิวรอนฮิปโปแคมปัสด้านซ้ายมีขนาดใหญ่กว่าด้านขวามาก ซึ่งอาจแปลว่าสมองส่วนซ้ายของไอน์สไตน์มีเซลล์ประสาทแข็งแรงที่เชื่อมฮิปโปแคมปัสกับส่วนอื่นๆ ของนีโอคอร์เท็กซ์มากกว่าซีกขวา
นีโอคอร์เท็กซ์ก็คือส่วนของสมองที่ทำงานด้านวิเคราะห์และคิดค้นสิ่งใหม่ๆ
ดร. ธอมัส ฮาร์วีย์ เสียชีวิตในปี 2007 สามปีต่อมา ทายาทของเขามอบสมองของไอน์สไตน์ ข้อมูล รวมทั้งรูปถ่ายทั้งหมดให้ The National Museum of Health and Medicine หลายส่วนถูกส่งไปตามพิพิธภัณฑ์ต่างๆ
ในปี 2012 มีการตีพิมพ์งานวิจัยเรื่อง The cerebral cortex of Albert Einstein: a description and preliminary analysis of unpublished photographs ในวารสาร Brain ฉบับพฤศจิกายน 2012 งานวิจัยนี้นำโดยนักมานุษยวิทยาด้านวิวัฒนาการ ดีน ฟอล์ค แห่งมหาวิทยาลัยฟลอริดา
พวกเขาวิเคราะห์รูปถ่าย 14 รูปที่ถ่ายไม่นานหลังเขาตายและไม่ได้รับการวิเคราะห์อย่างละเอียดมาก่อน แม้ดูทีแรกพบว่ารูปลักษณะของสมองไอน์สไตน์ไม่มีอะไรต่างจากคนอื่น แต่ปรากฏส่วนที่แตกต่างอย่างมากอยู่ตรงพื้นที่ prefrontal, somatosensory, primary motor, parietal, temporal และ occipital cortices
พวกเขาพบว่าสมองไอน์สไตน์ต่างจากคนทั่วไปจริง สมองของยอดนักฟิสิกส์มีแบบลายสมองที่ซับซ้อนผิดปกติใน prefrontal cortex ซึ่งสำคัญมากต่อการคิดแบบนามธรรม
ในเรื่องสมอง ขนาดไม่ใช่เรื่องสำคัญที่สุด เพราะขนาดสมองกับความสามารถในการรับรู้ไม่เกี่ยวโยงกัน สมองของวาฬใหญ่กว่าสมองคนห้าสิบเท่า แต่มันไม่ฉลาดเท่าคน น้ำหนักสมองก็ไม่เกี่ยวกับความฉลาดเช่นกัน สมองวาฬหนักราว 17 ปอนด์ สมองช้างหนักราว 10 ปอนด์ สมองคนหนักแค่ 3 ปอนด์
ขนาดสมองไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุด จำนวนเซลล์สมองต่างหากที่มากกว่าจะดีกว่า
งานวิจัยชี้ว่าสมองของไอน์สไตน์เล็กกว่ามาตรฐานเฉลี่ย แต่บางส่วนใหญ่กว่าคนทั่วไป สมองกลีบข้างของไอน์สไตน์ด้านบนและด้านหลังใหญ่กว่ามาตรฐาน 15 เปอร์เซ็นต์
พื้นที่ angular gyrus ด้านซ้ายและ supermarginal gyrus ของสมองไอน์สไตน์มีขนาดใหญ่ พื้นที่นี้น่าจะเชื่อมโยงกับความสามารถทางคณิตศาสตร์ ความคิดสร้างสรรค์ นี่น่าอธิบายว่าทำไมไอน์สไตน์สามารถจินตนาการเรื่องที่ว่าง-เวลา นำไปสู่การค้นพบที่น่าตื่นตะลึง
ในปี 2013 มีการตีพิมพ์งานวิจัยในวารสาร Brain เรื่อง The Corpus Callosum of Albert Einstein’s Brain: Another Clue to His High Intelligence เป็นผลงานวิจัยของแผนกฟิสิกส์ มหาวิทยาลัย East China Normal University (華東師範大學) แห่งเซี่ยงไฮ้
ใช้เทคนิคใหม่ในการศึกษา เทคโนโลยีใหม่นี้สามารถวัดความหนาของไฟเบอร์ได้ความละเอียดสูงสุด พวกเขาวิเคราะห์สมองส่วน corpus callosum ของไอน์สไตน์อย่างละเอียด พบว่ามันหนากว่าคนทั่วไป และยังหนากว่าสมองบางส่วนของคนหนุ่มกว่า อาจแปลว่าทำให้การสื่อสารเชื่อมโยงเครือข่ายของสมองสองซีกดีเยี่ยม
ทั้งหมดนี้เป็นงานศึกษาสมองไอน์สไตน์ชิ้นหลักๆ ทว่าข้อจำกัดของการศึกษาส่วนใหญ่คือ การศึกษานี้ใช้สมองของไอน์สไตน์คนเดียว ไม่ใช้ตัวอย่างนักวิทยาศาสตร์เก่งๆ คนอื่น ทำให้การวิจัยนี้ดูเหมือนไม่สมบูรณ์
นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยจำนวนหนึ่งเห็นว่าการวิจัยต่างๆ ขาดความน่าเชื่อถือหรือมีจุดตำหนิ บ้างว่าสมองมนุษย์ทั้งหลายมีเอกลักษณ์ในแต่ละคน การสรุปเหมาว่าจุดที่แตกต่างในสมองของไอน์สตน์เชื่อมโยงกับอัจฉริยภาพของเขา อาจไปไกลเกินหลักฐาน มันควรมีการศึกษาสมองคนอื่นๆ ที่มีคุณลักษณะเหมือนของไอน์สไตน์
เอาละ คงไม่มีใครในโลกที่คิดเปรียบเทียบสมองของตัวเองกับไอน์สไตน์ เพราะรู้ว่าเทียบกับอัจฉริยะไม่ได้ แต่ก็มีคนเชื่อว่า เหตุหนึ่งที่เราไม่ฉลาดเท่าไอน์สไตน์ เพราะเราส่วนใหญ่ใช้สมองแค่ 10 เปอร์เซ็นต์ของศักยภาพของมัน
ขณะที่ไอน์สไตน์อาจใช้เกือบร้อยเปอร์เซ็นต์ ความเชื่อนี้ชี้ว่า สมองบางส่วนของเราว่างงาน ไม่เคยถูกใช้ เหมือนเรามีโกดังเก็บของขนาดยักษ์ แต่เก็บของแค่ 10 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่
จริงไหมที่คนเราใช้สมองเพียง 10 เปอร์เซ็นต์?
คำตอบคือไม่จริง มันเป็นแค่ความเชื่อผิดๆ
ข้อแย้งด้วยตรรกะธรรมดาคือ ถ้าคนเราใช้สมอง 10 เปอร์เซ็นต์ คนที่ประสบอุบัติเหตุ เกิดอาการบาดเจ็บทางสมอง ก็ไม่น่าจะเป็นอะไรมาก เพราะอาการบาดเจ็บอาจทำลายพื้นที่สมอง 90 เปอร์เซ็นต์ที่ไม่ได้ใช้ แต่ความจริงคือ อันตรายต่อสมองส่วนเดียว ก็กระเทือนไปหมด
ข้อแย้งอย่างเป็นวิทยาศาสตร์คือการทดสอบสมองคนใต้การสแกน MRI ยืนยันว่านี่เป็นความเชื่อผิดๆ
จอห์น เฮนลีย์ นักประสาทวิทยามาโยคลินิกที่โรเชสเตอร์กล่าวว่า “มีหลักฐานยืนยันว่าแต่ละวันคุณใช้สมอง 100 เปอร์เซ็นต์”
งานวิจัยทางประสาทวิทยาทางสมองจำนวนมากล้วนยืนยันว่า สมองส่วนใหญ่ของเราทำงานเสมอ ไม่ได้ขี้เกียจ
สมองคนเราทำงานยุ่งๆ อยู่ แม้ขณะที่เรากำลังทำงานง่ายๆ มันยังทำงานแม้ตอนเรานอน
อีกเรื่องหนึ่งที่เรามักเชื่อผิดๆ คือ คิดว่ายิ่งแก่ สมองก็ยิ่งแย่ รอวันตายอย่างเดียว
ความจริงคือสมองคนเรามีความยืดหยุ่น หรือ Neuroplasticity
Neuroplasticity คือคุณสมบัติของสมองที่จะปรับเปลี่ยน เชื่อมสายใหม่ (rewire) ตัวมันเอง นี่เป็นคุณสมบัติที่จำเป็น ไม่เช่นนั้นสมองเด็กก็ไม่สามารถพัฒนาเป็นสมองผู้ใหญ่ได้ หรือเราอาจไม่สามารถฟื้นตัวจากเหตุสมองบาดเจ็บได้เลย
เราเปลี่ยนสมองของเราได้ในระดับหนึ่ง!
เดิมทีเราเชื่อว่า Neuroplasticity เกิดขึ้นเฉพาะตอนเด็ก แต่ตอนนี้หลักฐานว่าทั้งชีวิต สมองของเด็กอาจยืดหยุ่นกว่าบ้าง
สมองเป็นเครื่องมือมหัศจรรย์ มันทำงานได้หลายอย่างซ้อนกัน และหลายส่วนในสมองทำงานทดแทนกันได้ ดังนั้นถ้าเราเชื่อมสายใหม่ถูกจุด เราก็อาจแก้ปัญหาสมองบาดเจ็บหรือชราได้อย่างน้อยในระดับหนึ่ง
สมองแต่ละส่วนมักมีหน้าที่เฉพาะ นี่เป็นคุณลักษณ์ที่กำหนดโดยยีนของเรา ยกตัวอย่าง เช่น หากเราได้รับบาดเจ็บในสมองส่วนที่ควบคุมแขนซ้าย เราอาจขยับแขนซ้ายไม่ได้ แต่เนื่องจากสมองส่วนอื่นจัดการเรื่องความรู้สึกของแขนข้างนั้นด้วย เราก็ยังสามารถรู้สึกสัมผัสแขน เพียงแต่ขยับมันไม่ได้
นี่อาจเป็นกรณีสุดโต่ง เพราะในหลายกรณี สมองคนเราสามารถซ่อมตัวเองได้จริง
มีงานวิจัยที่พบว่า เมื่อเราสูญเสียประสาทบางอย่าง เราอาจได้รับการทดแทนในประสาทอื่น เช่น คนที่เสียประสาทด้านสัมผัส จะได้รับทดแทนด้วยประสาทรับกลิ่นที่ดีขึ้น เหมือนเส้นประสาทของสมองจัดการ ‘rewire’ ใหม่ เช่นกัน คนที่สูญเสียประสาทการมองเห็นแต่เด็ก มักมีโสตประสาทดีกว่าคนปกติ
บอกแล้วว่าสมองมันไม่ชอบอยู่แบบว่างงาน!
แม้จะอายุมากแล้ว คนเราก็ยังมีความสามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ กิจกรรมใหม่ๆ ภาษาใหม่ๆ นี่ก็คือ neuroplasticity ที่หลายคนไม่ใช้ให้เป็นประโยชน์ ด้วยความเชื่อว่า “ฉันแก่แล้ว เรียนไม่ได้หรอก”
และหากเราสามารถใช้สมองของเราเต็มศักยภาพของมันอย่างนี้ ใครเล่าต้องการมีสมองแบบไอน์สไตน์?
- 56
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
