เสพแก๊สหัวเราะ ระวังจะหัวเราะไม่ออก
มีผู้ป่วยหญิงวัยรุ่นรายหนึ่ง ถูกส่งตัวมาที่โรงพยาบาลด้วยอาการแขนขาอ่อนแรง เดินไม่ไหว
เธอเล่าให้ฟังว่า เมื่อสองสัปดาห์ก่อน เริ่มมีอาการอ่อนแรงที่ขาสองข้าง ค่อย ๆ เป็นมากขึ้น มีอาการชาที่ปลายเท้าร่วมด้วย เธอยกเท้าได้ลำบาก บางครั้งรองเท้าแตะที่ใส่ถึงกับหลุดออกมา ตอนแรกยังเดินได้ แต่ในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา เธอแทบจะลุกออกจากเตียงไม่ไหว และมือสองข้างเริ่มอ่อนแรง เธอบอกว่า ไม่เคยได้รับอุบัติเหตุอะไรมาก่อน อยู่ดี ๆ ก็เป็น เธอบอกแม่ แม่เลยพาเธอมาตรวจที่โรงพยาบาล
เมื่อได้รับการตรวจร่างกายเพิ่มเติม อาการที่เธอมานั้น เข้าได้กลุ่มอาการเส้นประสาททำงานผิดปกติ (polyneuropathy) จากนั้น ได้รับการตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติม เช่น โรคภูมิคุ้มกันผิดปกติทำลายเส้นประสาท การขาดวิตามินบางชนิด โรคติดเชื้อ สรุปสุดท้ายแล้ว ตรวจพบว่าเธอมีขาดวิตามินบี 12 (Cyanocobalamin or B12 deficiency)
เมื่อมีภาวะขาดวิตามินบี 12 นี้ หมอผู้ดูแลจึงสืบค้นหาสาเหตุเพิ่มเติมต่อไปอีก ว่าเป็นการได้รับวิตามิน B12 ไม่เพียงพอ การดูดซึมวิตามินในทางเดินอาหารผิดปกติ การได้รับสารบางอย่างที่รบกวนการทำงานของวิตามิน หรือไม่
หมอจึงได้คุยซักถามกับผู้ป่วยเพิ่มเติม เล่าที่มาที่ไปของอาการที่เธอมา ถามถึงเรื่องอาหารการกิน ภาวะท้องเสีย และยาหรือสารที่ได้รับมาก่อนหน้านี้
ในที่สุด คำตอบของสาเหตุก็ได้รับการเปิดเผยอย่างตรงไปตรงมา เธอใช้ “แก๊สหัวเราะ” แบบอัดกระป๋อง เธอบอกว่าสูดดมแก๊สกระป๋องแบบนี้ มาเป็นระยะเวลา 4 เดือน เธอเล่าว่า เธอไปสถานบันเทิงแถวย่านข้าวสาร ได้ทดลองเสพแก๊สหัวเราะแล้วรู้สึกเคลิ้ม ผ่อนคลาย คลายกังวล จึงได้ใช้ติดต่อกันมาเรื่อย ๆ จนกระทั่งเกิดอาการดังกล่าว
สรุปแล้ว ผู้ป่วยรายนี้ มีอาการอ่อนแรงอย่างรุนแรง เนื่องจากขาดวิตามิน B12 โดยมีสาเหตุมาจากการใช้แก๊สหัวเราะ ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการฉีดยาวิตามิน B12 นานหลายสัปดาห์กว่าที่เธอจะกลับมาเดินได้ปกติ เธอบอกว่า จะไม่กลับไปใช้แก๊สหัวแราะและสารเสพติดชนิดอื่น ๆ อีกแล้ว เพราะความเจ็บป่วยครั้งนี้ สอนให้เธอรู้ถึงภัยของสิ่งเสพติด ทำให้เธอเหมือนตกนรกทั้งเป็น เหมือนเป็นอัมพาตทั้งตัว ที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
ฟังเรื่องราวข้างต้นแล้ว เรามาทำความรู้จักแก๊สหัวเราะ เจ้าตัวปัญหานี้กัน
แก๊สหัวเราะ (laughing gas) หรือ ไนตรัสออกไซด์ (N2O: nitrous oxide) เป็นแก๊สไม่มีสี ไม่ก่อความระคายเคือง ในทางการแพทย์ใช้ในการดมยาสลบ ลดอาการเจ็บปวด และคลายกังวล
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 มีการใช้แก๊สหัวเราะในเชิงสันทนาการมากขึ้น เนื่องจากแก๊สชนิดนี้ เมื่อสูดดมเข้าไป จะรู้สึกเคลิบเคลิ้ม ผ่อนคลาย ลดอาการปวด ทำให้สบายตัว บางรายหัวเราะคิกคัก (ตามชื่อแก๊ส) มึนเมา รู้สึกครึ้มอกครึ้มใจ แก๊สชนิดนี้ออกฤทธิ์เร็วมากหลังสูดดม โดยออกฤทธิ์เต็มที่หลังสูดไปเพียง 1 นาที และจะหมดฤทธิ์ในไม่กี่นาทีต่อมา โดยไม่มีอาการเมาค้าง ผู้ใช้สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
แม้ว่าหลังสูดจะรู้สึกเคลิบเคลิ้มมีความสุข แต่บางครั้งอาจมีผลข้างเคียงหรือผลเสียที่ตามมาได้ เช่น บางราย สับสัน มึนงง เวียนศีรษะ เหนื่อยหรืออ่อนเพลียได้ ถ้าใช้ในปริมาณสูง หรือ ในรายที่มีโรคหัวใจ หรือโรคทางสมอง อาจทำให้ความดันโลหิตตกลง ชัก หัวใจวาย หรือภาวะร่างกายขาดอ็อกซิเจนเฉียบพลัน
ผลข้างเคียงในระยะยาว อาจทำให้ระบบประสาทเสียหายดังเช่นผู้ป่วยรายนี้ คือทำให้เส้นประสาททำงานผิดปกติ ไขสันหลังทำงานผิดปกติ มีภาวะซีด เกิดภาวะหลอดเลือดอุดตัน มีภาวะประสาทหลอน สับสน ซึมเศร้า และภาวะภูมิคุ้มกันผิดปกติ
ทำไมใช้แก๊สหัวเราะจึงทำให้ขาดวิตามินบี 12
แก๊สหัวเราะหรือไนตรัสออกไซด์ที่สูดดมเข้าไปจะเข้าไปในกระแสเลือด จับกับวิตามินบี 12 โดยยึดจับแน่นจนวิตามินบี 12 ไปทำหน้าที่ของมันไม่ได้ ทำให้เมตาโบลิซึมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องที่ใช้วิตามินบี 12 ในการทำงานหยุดลงตามไปด้วย ทำให้ร่างกายเสมือนขาดวิตามินบี 12 จนเกิดอาการผิดปกติทางระบบประสาทตามมา ดังเช่นผู้ป่วยรายนี้
จากผู้ป่วยกรณีศึกษารายนี้ จะเห็นภัยของการใช้สารเสพติด ชนิดแก๊สหัวเราะที่ทำให้เกิดอาการทางระบบประสาทในระดับพิกลพิการได้เลย สถานการณ์ปัจจุบันของการใช้แก๊สหัวเราะเพื่อการสันทนาการ นั้นมากขึ้น ตั้งแต่ช่วงที่โควิด-19 ระบาด เด็กวัยรุ่น มีการเสพสารชนิดนี้มากขึ้นเรื่อย ๆ และอาจมีผู้ป่วยที่มีกลุ่มอาการทางระบบประสาทมากขึ้น ดังนั้นแล้วจึงเป็นเรื่องเร่งด่วน ที่จะต้องรณรงค์ เพื่อป้องกัน มิให้คนกลุ่มเสี่ยงเหล่านี้ ไปทดลองใช้และเสพติด มิเช่นนั้นแล้ว แม้ว่าใช้แก๊สหัวเราะ ก็อาจหัวเราะไม่ออกเหมือนผู้ป่วยรายนี้
อ้างอิง
Xiang Y, Li L, Ma X, Li S, Xue Y, Yan P, Chen M, Wu J. Recreational Nitrous Oxide Abuse: Prevalence, Neurotoxicity, and Treatment. Neurotox Res. 2021 Jun;39(3):975-985. doi: 10.1007/s12640-021-00352-y. Epub 2021 Mar 26. PMID: 33770366.
Thayabaran D, Burrage D. Nitrous oxide-induced neurotoxicity: A case report and literature review. Br J Clin Pharmacol. 2021 Sep;87(9):3622-3626. doi: 10.1111/bcp.14779. Epub 2021 Apr 6. PMID: 33590530.
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
