คุณมีภาวะ “ปัสสาวะเล็ด” หรือ “ปัสสาวะราด” จนทำให้เกิดปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน หรือไม่?
คำถามง่ายๆ ที่ใช้คัดกรอง ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ในผู้สูงอายุ
🌟 วันนี้ จะพามารู้จัก อาการปัสสาวะเล็ด หรือ ปัสสาวะราด หรือที่เรียกในภาษาหมอๆว่า “ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้” ว่าคืออะไร มีสาเหตุมาจากอะไรได้บ้าง และอาการนี้มันมีกี่ชนิดบ้าง
🌟ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้
คือ ภาวะที่ผู้ป่วยมีน้ำปัสสาวะเล็ดลอดออกมานอกระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่างโดยไม่รู้ตัว และไม่สามารถควบคุมได้
🌟สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้
ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้ มักมีพยาธิสภาพร่วมกันหลายอย่าง สามารถสรุปได้ดังนี้
1. อายุที่เพิ่มขึ้น เมื่ออายุสูงขึ้น จะมีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในทางเสื่อมของร่างกาย ทั้งในระบบของทางเดินปัสสาวะเองและในระบบที่เกี่ยวข้อง
2. โรคทางกายที่อาจส่งผลให้เกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เช่น โรคสมองเสื่อม โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน โรคเบาหวาน เป็นต้น
3. ท้องผูกเรื้อรัง
4. น้ำหนักตัวที่มาก หรืออ้วน เนื่องจากกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในอุ้นเชิงกรานต้องรับแรงดันที่สูงมากขึ้นจากร่างกายส่วนบน จึงส่งผลให้การทำงานของหูรูดและท่อปัสสาวะบกพร่องจนอาจเกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ได้
5. การคลอดบุตรทางช่องคลอด โดยเฉพาะคลอดบุตรหลายคน หรือมีประวัติคลอดยาก บุตรมีน้ำหนักแรกคลอดมาก และมีการใช้เครื่องมือช่วยคลอด
6. อาหาร เครื่องดื่ม และยารักษาโรค ที่ส่งผลต่อการเพิ่มปริมาณของน้ำปัสสาวะหรือความผิดปกติของกลไกการกลั้นปัสสาวะ ได้แก่ เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน แอลกอฮอล์ ยาขับปัสสาวะ ยาระงับประสาท ยานอนหลับ
🌟ชนิดของภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้
แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้แบบชั่วคราว และภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้แบบถาวร หรือเรื้อรัง
- 1.ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่ได้แบบชั่วคราว มักมีปัจจัยที่ทำให้เกิดอาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เมื่อกำจัดปัจจัยเหล่านี้แล้วอาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ก็จะหายไป ซึ่งประกอบด้วย
1.1 ผู้ป่วยที่มีภาวะซึมสับสนเฉียบพลัน (delirium)
1.2 ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะหรือติดเชื้อในระบบอื่นของร่างกาย(infection)
1.3 ผู้ป่วยเพศหญิงที่มีปัญหาท่อปัสสาวะหรือช่องคลอดแห้งจากการขาดฮอร์โมนเอสโทรเจน (atrophic vaginitis)
1.4 ผู้ป่วยที่มีปัญหาทางจิต (psychological cause)
1.5 ผู้ป่วยที่มีการใช้ยาบางกลุ่ม (pharmacological cause) เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาลดความ ดันโลหิตกลุ่ม α-blocker ยาที่มีฤทธิ์ต่อจิตประสาท เป็นต้น
1.6 ผู้ป่วยที่ได้รับสารน้ำเข้าสู่ร่างกายในปริมาณมาก (excessive fluid intake) หรือมีโรคที่สัมพันธ์กับการผลิตน้ำปัสสาวะออกมาในปริมาณมาก (excessive urine production)
1.7 ผู้ป่วยที่ไม่สามารถเดินเพื่อไปเข้าห้องน้ำได้ตามปกติ (restricted mobility)
1.8 ผู้ป่วยที่มีปัญหาท้องผูกอุจจาระอัดแน่นในลําาไส้ (stool impaction)
2. ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่แบบถาวร/เรื้อรัง
2.1 ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ขณะมีแรงเบ่ง (stress urinary incontinence) เป็นอาการปัสสาวะราดเนื่องจากความดันในช่องท้องเพิ่มกะทันหัน เช่น ไอ จาม เบ่ง ยกของหนักหรือออกกำลังกายหนัก มักมีปัสสาวะเล็ดกะปริดกะปรอย ปริมาณไม่มาก
2.2 กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวกว่าปกติ (urge urinary incontinence) ผู้ป่วยอยากจะปัสสาวะทันทีอย่างมากจนไปห้องน้ำไม่ทัน เกิดจากกล้ามเนื้อเรียบของกระเพาะปัสสาวะทำงานมากเกิน มีการบีบตัวรุนแรง และบีบตัวทั้งๆที่ปริมาณปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะยังไม่มากพอ
2.3 ปัสสาวะเล็ดเมื่อความจุกระเพาะปัสสาวะขยายตัวเต็มที่ (overflow incontinence) กระเพาะปัสสาวะไม่สามารถขับปัสสาวะออกได้หมด หรือสูญเสียความสามารถในการบีบตัว มักเกิดจากมีการอุดตันของทางเดินปัสสาวะ ทำให้มีอาการปวดปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเล็ดท้นออกมาในปริมาณน้อยๆ
2.4 กลั้นปัสสาวะไม่ได้จากภาวะมีข้อจำกัดด้านการเคลื่อนไหว (functional incontinence) ไม่ได้เกิดจากพยาธิสภาพของระบบควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะโดยตรง แต่เกิดจากปัญหาทางสมองที่ผู้ป่วยมีการบกพร่องของการรู้คิด เช่นภาวะสมองเสื่อม ภาวะซึมเศร้า หรือสูญเสียความสามารถในการเดินไปถึงห้องน้ำ
ติดตามบทความ สรุปย่อน่ารู้อื่นๆ เพิ่มเติมได้ที่ 👉 https://bit.ly/3uXNxBE
#คู่หูแพทย์-เภ
#geriatric #geriatricsyndrome #urinaryincontinence #กลั้นปัสสาวะไม่ได้ #ปัสสาวะเล็ด #ปัสสาวะราด #ผู้สูงอายุ
ที่มา: สถาบันเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ กรมการแพทย์,แนวทางการดูแลรักษากลุ่มอาการสูงอายุ (Geriatric syndromes),2558
- สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย,แนวทางเวชปฏิบัติการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่,2564
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
