11 ก.พ. 2023 เวลา 12:19 • ประวัติศาสตร์

“ปราสาทกาซีอันเตป” โบราณสถานเก่าแก่ของตุรกีกว่า 2000 ปี แต่วันนี้ไม่เหมือนเดิม

เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา ข่าวแผ่นดินไหวที่ตุรกีด้วยความรุนแรงระดับ 7.8 สร้างความเศร้าโศกให้กับชาวโลกอย่างมาก เพราะคร่าชีวิตผู้คนกว่า 20,000 คน ชาวตุรกีกว่าแสนคนต้องไร้ที่อยู่อาศัย อาคารบ้านเรือนกว่า 6,500 หลังพังถล่มเสียหาย
1
รวมถึงแหล่งโบราณสถานเก่าแก่อันทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ที่มีชื่อว่า “ปราสาทกาซีอันเตป (Gaziantap)” ก็ได้รับความเสียหายอย่างประเมินค่าไม่ได้เช่นเดียวกัน จากการจุดที่ตั้งอยู่ใกล้กับศูนย์กลางแผ่นดินไหวมากที่สุด
1
กาซีอันเตป มีอายุกว่า 2,200 ปี และเต็มไปด้วยร่องรอยอารยธรรมของอาณาจักรโบราณอันรุ่งเรืองมากมายไม่ว่าจะเป็นอาณาจักรฮิตไต บาบิโลเนีย เปอร์เซีย กรีกโรมัน ไบแซนไทน์ อาหรับ และจักรวรรดิออตโตมัน
จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมโบราณสถานเก่าแก่แห่งนี้ถึงถูกจัดไว้ในลิสต์ขององค์การยูเนสโก (UNESCO) ที่จะยกย่องให้เป็นแหล่งมรดกโลกอันทรงคุณค่า
1
⭐️ ไล่เรียงไทม์ไลน์ปราสาทกาซีอันเตป
ไม่มีหลักฐานอันแน่ชัดในการก่อสร้างปราสาทกาซีอันเตป หากแต่มีหลักฐานในช่วง 2000 ปีก่อนคริสตกาลว่าถูกสร้างขึ้นมาสำหรับจุดชมวิวรอบเมืองโดย “ชาวฮิตไทน์” ที่เข้ามาครอบครองดินแดนอนาโตเลีย (ที่ตั้งประเทศตุรกีในปัจจุบัน)
จนในคริสตวรรษที่ 2-3 หลังสงครามระหว่างกรีกและโรมันสิ้นสุดลง จักรวรรดิโรมันจึงได้ครอบครองดินแดนบริเวณอนาโตเลีย รวมถึงสร้างป้อมปราการป้องกันศัตรูบนพื้นที่ปราสาทกาซีอันเตปแห่งนี้
2
ในศตวรรษที่ 4 ปราสาทกาซีอันเตปก็ตกอยู่ภายใต้การครอบครองของจักรวรรดิไบแซนไทน์ ซึ่งสาเหตุมาจากความขัดแย้งภายในจักรวรรดิโรมันที่ไม่จบสิ้น ทำให้กษัตริย์ Constantine I แห่งโรมันตัดสินใจย้ายเมืองหลวงจากกรุงโรมไปที่เมืองไบแซนไทน์และตั้งชื่อเมืองหลวงใหม่ว่า Nova Roma หรือ New Rome จนกระทั่งจักรวรรดิโรมันล่มสลายจึงได้เปลี่ยนชื่อเมืองหลวงเป็น Constantinople และกลายเป็นศูนย์กลางของจักรวรรดิไบแซนไทน์ในที่สุด
ซึ่งในช่วงที่อยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิไบแซนไทน์นี้เอง ทำให้มีการพัฒนาและขยายโครงสร้างของปราสาทจนมีหน้าตาแบบในปัจจุบัน โดยจักรพรรดิจัสติเนียนมหาราช (Justinian I) ได้ทำการปรับปรุงซ่อมแซมและแต่งตั้งให้กลายเป็นที่ตั้งกองทัพ รวมถึงการสร้างคูน้ำและห้องใต้ดินเพื่อป้องกันผู้บุกรุก
ปราสาทแห่งนี้ถูกผลัดเปลี่ยนไปอยู่ภายใต้หลายอาณาจักร จนกระทั่งถูกยึดครองโดยจักรวรรดิออตโตมันในปี 1516
1
จากคำจารึกบนกำแพงปราสาทได้ระบุว่ามีการก่อสร้างและซ่อมแซมครั้งใหญ่ในปี 1557 ในสมัยของสุลต่านสุไลมาน และปราสาทแห่งนี้ก็ถูกดูแลรักษาเป็นอย่างดีโดยชาวออตโตมัน ซึ่งแตกต่างจากอดีตที่ใช้เป็นป้อมปราการป้องกันศัตรูทำให้สูญเสียความสำคัญทางทหารไปอย่างมาก
⭐️ เปลี่ยนชื่อจาก Antep เป็น Gaziantep ในปี 1921
การเปลี่ยนชื่อจาก Antep เป็น Gaziantep ก็มีเบื้องหลังประวัติศาสตร์อันน่าสนใจอยู่ไม่มากก็น้อย
ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 เมือง Antep อยู่ภายใต้ดินแดนของออตโตมันถูกครอบครองโดยฝรั่งเศสฝ่ายสัมพันธมิตร ซึ่งสาเหตุที่เลือกเมืองแห่งนี้เพราะถือเป็นเมืองเก่าแก่ที่สุดในภูมิภาค
แน่นอนว่าประชาชนเลือกที่จะต่อสู้กับฝรั่งเศส แม้จะถูกตัดกำลังเสบียงอาหารแต่ประชาชนไม่ว่าชายหญิงหรือเด็กก็ต่างเข้าร่วมในสงครามครั้งนี้และไม่ยอมแพ้จนฝรั่งเศสล่าถอยไปในที่สุด นำไปสู่การสร้างชาติตุรกีในเวลาต่อมา
และการเอาชนะฝรั่งเศสได้ในครั้งนี้ถือเป็นเกียรติและความภาคภูมิใจที่สามารถเอาชนะชาติมหาอำนาจได้ ในปี 1921 จึงได้ทำการเพิ่มคำว่า “Gazi” แปลว่าทหารผ่านศึกเข้าไปในชื่อเมือง เพื่อเป็นเกียรติอันสูงสุดแก่ประชาชนทุกคนที่ต่อสู้เพื่อชาติ
กาซีอันเตป ถือเป็นโบราณสถานที่ผ่านร้อนหนาวมาทุกช่วงสมัยของดินแดนอนาโตเลียก่อนกลายเป็นประเทศตุรกีในปัจจุบัน จึงเป็นเรื่องที่น่าเศร้าใจที่อนุสรณ์สถานกว่า 2000 ปีแห่งนี้ต้องพังทลายลง
แผ่นดินไหวครั้งนี้ ถือว่ารุนแรงที่สุดเป็นอันดับ 2 ในประวัติศาสตร์ตุรกี จึงต้องรอดูกันต่อไปว่ารัฐบาลตุรกีจะจัดการกับปัญหาและเยียวยาประชาชนชาวตุรกีอย่างไร รวมถึงวิธีรับมือกับปัญหาภัยพิบัติรุนแรง เพราะเมื่อเราหลีกเลี่ยงภัยธรรมชาติไม่ได้ก็ควรเตรียมพร้อมเพื่อลดการสูญเสียให้น้อยที่สุด
ทั้งนี้ Bnomics ขอแสดงความเสียใจกับการสูญเสียของประชาชนชาวตุรกีและซีเรีย มา ณ ที่นี้
ผู้เขียน: ขัตติยาภรณ์ ด้วงแก้ว Political Analyst, Bnomics
ภาพประกอบ : ชนากานต์ วรสุข Graphic Designer, Bnomics
▶︎ ติดตามช่องทางของ Bnomics ได้ที่
Line OA : @Bnomics https://bit.ly/3eYkTJC
Bnomics - Bangkok Bank Economics
'Be an Economist for Everyone'
วิเคราะห์ เจาะทุกประเด็นเศรษฐกิจ ให้เป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณ
References :

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา