VOC บริษัทเนเธอร์แลนด์ที่ขายหุ้นให้ประชาชนเป็นครั้งแรกของโลก!
⭐️ กำเนิดบริษัท VOC
การก่อกำเนิดของบริษัท VOC ต้องย้อนกลับไปในช่วงศตวรรษที่ 16 ชาวดัตซ์ตกอยู่ภายใต้อาณานิคมของจักรวรรดิสเปน แต่ที่แย่ไปกว่านั้นคือเส้นทางการค้าทางตะวันออกก็ถูกปิดกั้นโดยสเปนทั้งหมด ทำให้ชาวดัตซ์ที่ทำการค้าอย่างเฟื่องฟูเสียหาย จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการประกาศเอกราช รวมถึงความตั้งใจที่จะพัฒนาการเดินเรือให้ทัดเทียมยิ่งใหญ่จนเอาชนะสเปนให้ได้
เหล่าพ่อค้าชาวดัตซ์จึงได้ตั้งบริษัทเพื่อทำการค้าผ่านการเดินเรือแสวงหาเส้นทางการค้าใหม่ แต่การแข่งขันกันเองที่ดุเดือดมากขึ้นเรื่อย ๆ ยิ่งส่งผลให้ประเทศพังลงไปอีก
รัฐบาลดัตซ์เห็นว่าท่าไม่ดีแน่ จึงทำการควบรวมบริษัทย่อยทั้งหมดภายใต้ชื่อว่า Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) หรือที่เราคุ้นกันว่าบริษัทอินเดียตะวันออกของเนเธอร์แลนด์ (Dutch East India Company) ในปี 1602
การตัดสินใจของรัฐบาลถือว่าประสบความสำเร็จเพราะบริษัทขยายกิจการใหญ่โตและมีกำไรมหาศาล ในช่วงกลางปีทศวรรษ 1600 บริษัท VOC มีเรือสินค้าถึง 150 ลำและพนักงานกว่า 50,000 คน กองกำลังทหารเป็นของตัวเอง 10,000 นาย
นอกจากนี้ รัฐบาลยังมอบอำนาจให้บริษัทกระทำการทุกอย่างได้เหมือนกับรัฐไม่ว่าจะเป็นการผูกขาดทางการค้า การผลิตเหรียญ การทำสนธิสัญญา การสั่งลงโทษอย่างรุนแรง รวมถึงการก่อสงคราม จนได้ฉายาว่า รัฐที่อยู่นอกรัฐ หรือ state outside the state
⭐️ เปิดขายหุ้นสาธารณะเป็นครั้งแรกของโลก
มีหลายปัจจัยที่ทำให้ VOC มีอิทธิพลและยึดครองตลาดโลกกว่า 200 ปี แต่หนึ่งในนั้นคือ “ระดมทุนจากการเปิดขายหุ้นสาธารณะ (IPO)” เป็นครั้งแรกของโลก ซึ่งถือเป็นนวัตกรรมระบบการเงินที่ทันสมัยและส่งผลต่อการเงินในโลกปัจจุบันนี้
.
แนวคิดของการเปิดขายหุ้นสาธารณะนี้มาจากปัญหาที่ว่าหากจะขายหุ้นจำนวนมหาศาลให้แก่คนไม่กี่หยิบมืออาจจะยาก สู้ขายหุ้นจำนวนน้อยๆและขายให้คนหมู่มากเข้ามาซื้อดีกว่า โดยมีการออก “ใบหุ้น” เป็นหลักฐานแสดงความเป็นเจ้าของและถือเป็นนวัตกรรมการเงินหนึ่งของโลก
แล้วในช่วงก่อนหน้าไม่มีการซื้อขายหุ้นเลยหรอ?
แท้จริงแล้ว มีการถือครองหุ้นอยู่บ้าง แต่จากการเป็นหุ้นส่วนของบริษัทหรือคนที่รู้จักมักจี่กันอยู่แล้ว
ซึ่งแตกต่างจากการเปิดขายหุ้นในครั้งนี้ที่ไม่ว่าใครก็สามารถเข้ามาเป็นเจ้าของได้
ไม่ว่าจะเป็นชาวบ้าน แรงงาน คนธรรมดา สามารถลงเงินได้ตามกำลังทรัพย์เพราะไม่มีเงื่อนไขการลงทุนจำนวนเงินขั้นต่ำ รวมถึงการสามารถโอนหรือขายหุ้นให้แก่นักลงทุนคนอื่นได้หากไม่ต้องการถือหุ้นนี้ต่อจึงถือว่าเป็นอะไรที่คุ้มค่าและน่าเสี่ยง
ด้วยเงื่อนไขที่ยืดหยุ่นเช่นนี้ จึงไม่น่าแปลกใจนักว่าทำไมการขายหุ้นของ VOC ถึงดึงดูดนักลงทุนกว่าหลายร้อยคนให้หันมาลงเงินในบริษัทได้ หลังจากการปิดขายหุ้นวันที่ 31 สิงหาคม ปี 1602 มีนักลงทุนจำนวน 1,143 คนที่ซื้อหุ้นจากบริษัท VOC คิดเป็นจำนวนเงินกว่า 6.5 ล้านกิลเดอร์!
การซื้อขายหุ้นของ VOC เติบโตอย่างรวดเร็ว โดยในปี 1606 มูลค่าหุ้นของบริษัทพุ่งสูงถึง 200% นอกจากนี้บริษัทยังทำกำไรได้จำนวนมหาศาลจากข้อมูลพบว่าตั้งแต่ปี 1679-1772 บริษัท VOC จ่ายเงินปันผลอย่างสม่ำเสมอซึ่งมีผลตอบแทนตั้งแต่ 12% - 40%!
การที่ดัตซ์ประสบความสำเร็จจากการหาเงินทุนและโกยกำไรได้มหาศาล ทำให้แนวคิดการเปิดขายหุ้นสาธารณะแพร่กระจายไปทั่วโลกอย่างเช่น อังกฤษมีการจัดตั้งตลาดหุ้นอย่างเป็นทางการแห่งแรกของอังกฤษที่มีชื่อว่า London Stock Exchange ในปี 1698 และเกือบร้อยปีถัดมา สหรัฐอเมริกาได้จัดตั้งตลาดหุ้นเป็นครั้งแรกด้วยเช่นเดียวกัน
ผู้เขียน: ขัตติยาภรณ์ ด้วงแก้ว Political Analyst, Bnomics
ภาพประกอบ : ชนากานต์ วรสุข Graphic Designer, Bnomics
Bnomics - Bangkok Bank Economics
'Be an Economist for Everyone'
วิเคราะห์ เจาะทุกประเด็นเศรษฐกิจ ให้เป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณ
References :
- 39
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
