#11 งานห้องทะเบียน
. ในที่ว่าการอำเภอ ห้องที่มีคนเดินเข้าออก มาติดต่องานมากที่สุดคือ ห้องทะเบียน ซึ่งจะอยู่ชั้นล่างของที่ว่าการอำเภอ
. ห้องทะเบียน คือ ที่ทำงานของฝ่ายทะเบียนราษฎร กับฝ่ายทะเบียนทั่วไปและบัตร ตอนปี ๒๕๓๑ แยกกันเป็น ๒ ฝ่าย แต่ต่อมาภายหลังก็มีการรวมเข้าเป็นฝ่ายเดียวกันเป็นฝ่ายทะเบียนและบัตร
. ในช่วงเวลานั้น ฝ่ายทะเบียนราษฎร มีตำแหน่งที่กำหนดขึ้นมาใหม่คือ ตำแหน่ง ผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอ (เจ้าพนักงานปกครอง) เพื่อรองรับการเปิดโอกาสให้ผู้หญิงสามารถสอบเข้ารับราชการในกรมการปกครองได้ เพราะก่อนปี ๒๕๓๖ ในคุณสมบัติเฉพาะสำหรับตำแหน่งปลัดอำเภอยังกำหนดให้ผู้ชายเท่านั้นที่เป็นปลัดอำเภอได้
. ดังนั้น ในการสอบแข่งขันที่เรียกกันว่า สอบปลัดอำเภอ เมื่อปี ๒๕๓๐ จึงมีการเปิดสอบทั้งตำแหน่งปลัดอำเภอและตำแหน่งผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอในคราวเดียวกัน โดยผู้หญิงจะสมัครได้ในตำแหน่งผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอ คนที่สอบได้ในตำแหน่งผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอก็จะมาบรรจุลงในฝ่ายทะเบียนราษฎร
. ตำแหน่งผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอนี้ มีใช้อยู่จนถึงปี ๒๕๓๗ หลังจากที่มีการแก้ไขคุณสมบัติเฉพาะตำแหน่งให้ผู้หญิงเป็นปลัดอำเภอได้แล้ว และได้มีการแต่งตั้งปลัดอำเภอหญิงคนแรกในปี ๒๕๓๖ ไปแล้ว ในปี ๒๕๓๗ จึงได้ปรับปรุงการกำหนดตำแหน่งผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอเป็น ปลัดอำเภอ ทั้งหมด
. งานทะเบียนในความรับผิดชอบของห้องทะเบียนในเวลานั้น หลักๆ แบ่งได้เป็น ๓ ประเภทใหญ่ๆ คือ ทะเบียนราษฎร บัตรประจำตัวประชาชน และทะเบียนทั่วไป
. งานทะเบียนราษฎร คือ งานเกี่ยวกับการทำทะเบียนบ้าน การแจ้งเกิด แจ้งตาย ย้ายที่อยู่ การเพิ่มชื่อ การรับรองบุคคล
. งานบัตรประจำตัวประชาชน คือ งานเกี่ยวกับการออกบัตรประจำตัวประชาชน
. งานทะเบียนทั่วไป คือ งานทะเบียนอื่นๆ แยกได้เป็น ทะเบียนที่เกี่ยวกับคน เช่น ทะเบียนชื่อสกุล การจดทะเบียนสมรสและหย่า การจดทะเบียนรับรองบุตร การจดทะเบียนบุตรบุญธรรม กับงานทะเบียนที่ไม่เกี่ยวกับตัวคน เช่น ทะเบียนพินัยกรรม มูลนิธิสมาคม ทะเบียนสัตว์พาหนะ ทะเบียนอาวุธปืน ทะเบียนเกาะ ศาลเจ้า มัสยิด และทะเบียนนิติกรรม
. แม้จะเป็นอำเภอเล็กๆ แต่ในช่วงเช้าๆ ของทุกวันก็จะมีคนมารอรับบริการเป็นจำนวนพอสมควร แต่จะมากหน่อยก็ในวันจันทร์ต้นสัปดาห์ แต่พอถึงช่วงบ่ายๆ ก็จะเหลือคนน้อย ในบางวันก็อาจจะหมดคนเลยทีเดียว
. ปลัดอำเภอที่อยู่ห้องทะเบียนมักจะต้องอยู่โยงประจำห้อง เพราะไม่รู้ว่าจะมีคนมาติดต่องานช่วงไหน ดังนั้น เวลามีราชการจะต้องออกไปท้องที่หรือไปจังหวัด ก็จะมีการฝากให้ปลัดอำเภอคนอื่นลงมาทำแทน ผู้เขียนก็ได้ลงไปช่วยงานห้องทะเบียนอยู่บ่อยๆ โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่คนที่ไปทำงานในกรุงเทพจะพากันเดินทางกลับมาบ้านแล้วถือโอกาสมาติดต่องานทะเบียน ทำบัตรประชาชนใหม่ กันเป็นจำนวนมาก
. การทำงานทะเบียนในช่วงเวลานั้นเป็นการทำแบบ manual ทั้งหมด การทำทะเบียนต่างๆ ต้องเขียนด้วยลายมือหรือพิมพ์ด้วยพิมพ์ดีด ไม่ใช่การพิมพ์และปรินท์จากคอมพิวเตอร์เช่นปัจจุบัน
. การถ่ายบัตรประจำตัวประชาชน ยังเป็นบัตรแบบขาวดำ ซึ่งมักจะถูกค่อนขอดเสมอว่าถ่ายบัตรแล้วไม่เหมือนตัวจริง วิธีการถ่ายบัตรในเวลานั้นจะใช้กล้องใส่ฟิล์ม คนทำงานจึงต้องเรียนรู้วิธีการใช้กล้องเริ่มตั้งแต่การใส่ฟิล์ม เพราะเคยมีกรณีใส่ฟิล์มไปแล้ว แต่ฟิล์มหลุดจากหนามเตย เมื่อส่งไปที่กองบัตรประจำตัวประชาชนล้างฟิล์มปรากฎว่าใช้ไม่ได้ ทางอำเภอต้องเรียกคนที่ถ่ายไปแล้วมาถ่ายซ่อมอีกครั้ง
. การทำบัตรจะต้องมีการพิมพ์ลายนิ้วมือด้วยหมึกพิมพ์ลายนิ้วมือ แล้วจึงไปเข้าถ่ายภาพ โดยเจ้าหน้าที่ก็จะเปลี่ยนเลขกำกับบัตรที่เป็นช่องเสียบยื่นอยู่หน้าคนทำบัตรไปตามลำดับเลข แล้วจึงถ่ายภาพ สิ้นเสียงกดชัดเตอร์ก็เป็นอันเสร็จ กลับบ้านไปรอรับบัตรเมื่อทางอำเภอแจ้งไป
. ฟิล์มที่ถ่ายเสร็จแล้ว ทางอำเภอจะรวบรวมม้วนฟิล์มส่งไปที่กองบัตรประจำตัวประชาชน กรมการปกครองตามรอบการส่ง เพื่อไปล้างและผลิตบัตรส่งกลับมา
. เมื่อบัตรกลับมาถึงอำเภอแล้ว ก็จะต้องตรวจสอบแยกบัตรเป็นรายหมู่บ้าน แจ้งให้ผู้ใหญ่บ้านมารับบัตรไปมอบให้กับผู้ทำบัตร
. ยังจำความรู้สึกที่ลงไปทำงานห้องทะเบียนในวันแรกๆ ในฐานะปลัดอำเภอใหม่ได้ดี คือ ความตื่นเต้นที่ได้ลงนาม เซนต์ชื่อตัวเองลงในเอกสารการทะเบียนเป็นครั้งแรก ซึ่งถ้าเป็นสมัยนี้คงต้องใช้มือถือถ่ายภาพเก็บไว้เป็นที่ระลึก
. ปัจจุบันงานทะเบียนและบัตรได้พัฒนาเป็นการทำงานด้วยระบบคอมพิวเตอร์ออนไลน์ทั่วประเทศมาตั้งแต่ปี ๒๕๔๒ สิ่งอำนวยความสะดวกภายในห้องทะเบียนมีมากขึ้น แต่บรรยากาศการทำงานห้องทะเบียนที่ยังคงเดิมคือ ในช่วงเช้าของแต่ละวันจะมีคนมารอขอรับบริการจำนวนมากไม่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
ติดตามอ่านเรื่องต่างๆ และ ร่วมกด follow ได้ที่
# สองข้างทาง https://www.blockdit.com/bntham
#รอยเท้าที่ก้าวผ่าน https://www.blockdit.com/bntham2
ติดตามซีรีย์ disaster ได้ที่ https://www.blockdit.com/series/65262b5af363005c5fce7edd และ
ซีรีย์ @อำเภอ ได้ที่ https://www.blockdit.com/series/652aa201a7b7eabb6b5e1144
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
