Taiwan Touch Your Heart
เดือนมีนาคมปี 2011 ผมได้รับทุน ให้ไปเรียน Musculoskeletal ultrasound examination ที่ National Taiwan University Hospital (NTUH) เป็นเวลาหนึ่งเดือน นอกจากบทเรียนอันคร่ำเคร่งแล้วผมก็ยังมีเวลาส่วนตัวที่สามารถท่องเที่ยวไปเกือบทั่วเกาะไต้หวันได้จึงอยากแบ่งปันประสบการณ์เหล่านั้นให้เพื่อนๆได้ศึกษาจากประสบการณ์ของผม ที่บันทึกไว้ ไต้หวันมีอะไรที่ประทับใจนักเดินทางอย่างผมมาก ลองอ่านดูนะครับ
สรุป การศึกษาดูงาน ที่แผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาล
มหาวิทยาลัยแห่งชาติไต้หวัน (National Taiwan University Hospital) 1-
31มีนาคม 2554
วัตถุประสงค์หลักเพื่อฝึกศึกษาเรื่อง Musculoskeletal Ultrasonography
เนื่องจากระยะเวลาที่ศึกษาดูงาน 1 เดือน ทางแผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งชาติไต้หวัน กำหนดให้ศึกษาดูงาน 4เรื่องดังต่อไปนี้
1. Musculoskeletal Ultrasonography
2. Cardiopulmonary exercise testing (CPET)
3. Video Fluoroscopic examination
4. Sports medicine
1. Musculoskeletal Ultrasonography:
เป็นความรู้ใหม่ เทคโนโลยีใหม่ในการใช้คลื่นเสียง Ultrasound
ที่มีความถี่สูงกว่าปกติ ร่วมกับ soft wear
การสร้างภาพที่มีความระเอียดสูงจึงจะสามารถสร้างภาพที่คมชัดและใช้วินิจฉัย
โรคทางระบบกระดูก เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อได้ดี เครื่อง Ultrasound
ที่มีอยู่โดยทั่วไปก็อาจสร้างภาพได้แต่ไม่ดีเท่า เครื่อง Ultrasound รุ่นใหม่ๆ สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งก็คือ ความรู้ทางด้าน
Musculoskeletal Anatomy
และความชำนาญของผู้ทำสำคัญยิ่งพอๆกับเครื่องมือที่ดีเลยทีเดียว
การมาเรียนครั้งนี้สองสัปดาห์แรกใช้เวลาส่วนกับการทำความคุ้นเคยกับการใช้
เครื่องมือและภาพที่แสดงของข้อต่างๆของร่างกาย
ทั้งที่ปกติและผิดปกติเป็นอย่างไร ดูไปประมาณร้อยกว่าเคส จากนั้นสัปดาห์ที่
สามและสี่ถึงได้ลงมือทำคนไข้จริงๆ คนไข้ที่นี่เยอะมาก วันละประมาณ 40คน
(เช้า 20 บ่าย 20) ส่วนใหญ่เป็น Shoulder pain syndrome ข้อดีของการทำ
Ultrasound คือสามารถวินิจฉัย Rotator cuff tear ได้ทันที บางราย
pathology เป็น Sub deltoid Bursitis สามารถบอกได้ว่าเป็น Acute หรือ
Chronic stage แล้วสามารถเลือกวิธีการรักษาได้เลยโดยเฉพาะการใช้
Ultrasound guide steroid injection อีกอย่างที่วินิจฉัยได้ดีคือ plantar
fasciitis และ ankle sprain ข้อจำกัดของ MSK US ก็มีพอสมควร เช่น knee
injury ดูค่อนข้างยาก บอกได้แค่ว่ามี effusion บ่งถึงว่าน่าจะมี internal
derangement อาจต้องทำ MRI ต่อ แต่ก็ใช้เป็น screening test ได้ ส่วน
wrist and hand ดูค่อนข้างยาก เพราะ พื้นที่เล็ก ต้องใช้หัวตรวจแบบ hockey stick ส่วน Hip joint และ SI joint ยากเช่นกัน เพราะว่าค่อนข้างลึก สำหรับ กล้ามเนื้อนั้น ดูลำบากตรงที่พื้นที่ค่อนข้างกว้าง ส่วนเส้นประสาทก็ดูได้เฉพาะที่อยู่ค่อนข้างตื้นๆ
จากความรู้ที่ได้เรียนมาสามารถนำมาประยุกต์ใช้โดยการจัดหาเครื่อง
Musculoskeletal Ultrasonography และจัดตั้งคลินิกพิเศษที่แผนกผู้ป่วยนอก
กองเวชศาสตร์ฟื้นฟู
2. Cardiopulmonary exercise testing
ที่ไต้หวัน Exercise stress test ทำโดย PMR โดยแผนก Exercise
Physiology and Cardiac Rehabilitation ทำการทดสอบโดยการวัด VO2max
โดยใช้ Gas Analyzers VO2 &VCO2 ร่วมกับ วัด parameter ที่สำคัญอื่นด้วย
โดยใช้ Bike protocol ซึ่งใช้กันมากใน ยุโรป ส่วน อเมริกา จะนิยม Treadmill
protocol มากกว่า
คนไข้ที่มาใช้บริการมีสองประเภทคือ
1.คนทั่วไปที่มาเข้าโปรแกรมออกกำลังกายลดน้ำหนัก ที่จะต้องวัด VO2max
เป็นระยะ ทุก 2 สัปดาห์ เพื่อให้ทราบถึง Performance progression หลังจากแพทย์ให้ exercise prescription ไปแล้ว
2.ผู้ป่วยโรคทาง Cardiopulmonary ที่เข้า clinic Cardiopulmonary
Rehabilitation ทุกราย ต้องทำ Cardiopulmonary exercise testing ก่อนเสมอ
อย่างน้อย 1 ครั้ง
Parameter ที่สำคัญ ได้แก่
Basic: BP, HR, O2sat & EKG
Gas analysis: VO2, VCO2, VE (minute ventilation)
RER: Respiratory Exchange Ratio
VE/VCO2
BF: Breathing frequency
ในคนปกติ: Goal of good interpretation HR > 85% MHR
เครื่องจะ จดจำ EKG QRS complex baseline ของคนไข้ไว้
และจะรายงานเมื่อมีความผิดปกติเกิดขึ้น
การปรับ Load ในคนปกติ จะเพิ่ม 10-20 watt/min ส่วน ในคนไข้
Cardiopulmonary Rehabilitation จะเพิ่ม 5-10watt/min
มีให้เลือกปรับทั้งแบบ
Range protocol: increased intensity q 3 sec
Step protocol: increased intensity q 1 min
Rest: 1 min
Warm-up: 1-3 min
Test: 10-15 min
Cooldown: 5 min
3. Video Fluoroscopic examination:
เป็นวิธีการตรวจผู้มีปัญหาการกลืนด้วยเครื่อง Fluoroscope
ทำให้เห็นความผิดปกติได้อย่าชัดเจน ว่าเกิดใน Phase ใดของการกลืน ทำโดย
Radiologist และ speech pathologist คนไข้ส่วนใหญ่จะเป็น Nasopharyngeal CA (NPC) ที่ได้รับการผ่าตัด
การฉายแสง แล้วมีปัญหาการกลืน stroke หรือ TBI
ที่มีปัญหาการกลืนจะมีจำนวนน้อยกว่า เนื่องจากไต้หวันเป็นประเทศที่มีผู้ป่วย
NPC มากที่สุดประเทศหนึ่งในโลก
4. Sports medicine clinic:
ทีนี่จัดตั้งเป็น Sports Medicine clinic โดย Prof. Lai
แต่คนไข้ส่วนใหญ่ก็เป็นคนธรรมดาที่ออกกำลังกายแล้วมีปัญหา ปวดกล้ามเนื้อ กระดูก เส้นเอ็น และข้อต่างๆ มีนักกีฬาระดับชาติของไต้หวันมาตรวจ 3 คน เป็นนักกีฬา Baseball 2 คน ซึ่งมาด้วยอาการเจ็บไหล่ Rotator cuff syndrome กับ Judo 1คน มาด้วย เจ็บเข่าขวา Dx: PCL injury มีผลการวัด Isokinetic test
มาเรียบร้อย เทียบ ได้ 85% ของข้างที่ดี
เคสอื่นๆ ก็เป็น Neck pain ,Facet joint ,Back pain, Shoulder pain
สรุป การฝึกศึกษาในครั้งนี้บรรลุวัตถุประสงค์หลักเรื่อง Musculoskeletal
Ultrasonography และได้ความรู้อื่นๆเพิ่มเติม
สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการดูแลรักษาผู้ป่วยให้ดียิ่งขึ้น
