ไขมัน HDL สูงเกิน ใช่ว่าจะดีเสมอไป
ไขมันชนิดไลโปโปรตีนความหนาแน่นสูง (HDL: High Density Lipoprotein) หรือที่เราเรียกว่ว โคลเลสเตอรอลชนิด "ดี" เป็นที่รู้จักกันดีว่าช่วยกำจัดคอเลสเตอรอลส่วนเกินออกจากหลอดเลือดและขนส่งไปยังตับเพื่อกำจัด กระบวนการนี้เรียกว่า การขนส่งคอเลสเตอรอลแบบย้อนกลับ เป็นหนึ่งในเหตุผลหลักที่ ไขมันโคเลสเตอรอลชนิด HDL นี้มีความสัมพันธ์แบบผกผันกับความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อยทั่วโลก
อย่างไรก็ตาม การศึกษาเมื่อเร็วๆ นี้ได้ท้าทายความเชื่อเดิม ๆ ที่ว่าระดับ HDL ที่สูงขึ้นนั้นดีกว่าเสมอสำหรับการป้องกันความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด ในความเป็นจริง หลักฐานบางอย่างชี้ให้เห็นว่าระดับ HDL ที่สูงมากเกินไปอาจเป็นอันตรายและเพิ่มความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดและสาเหตุอื่นๆ
ข้อจำกัดของการรักษาที่เพิ่มระดับไขมัน HDL
หลักฐานชิ้นแรก ๆ ที่ HDL สูงมาด ๆ อาจไม่ใช่ปัจจัยป้องกันความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด มาจากการทดลองทางคลินิกที่ทดสอบผลของยาที่เพิ่มระดับ HDL เช่น ไนอาซิน ไฟเบรต หรือสารยับยั้งโปรตีนสำหรับถ่ายโอนคอเลสเตอรอลเอสเตอร์(CETP)
ยาเหล่านี้คาดว่าจะลดอุบัติการณ์โรคหัวใจและหลอดเลือด โดยเพิ่มการทำงานขนส่งคอเลสเตอรอลแบบย้อนกลับของ HDL อย่างไรก็ตาม การทดลองเหล่านี้ ไม่มีการแสดงให้เห็นถึงประโยชน์ที่ชัดเจนของการรักษาที่เพิ่ม HDL มากกว่ายาหลอกในบุคคลที่ได้รับการรักษาด้วยสแตติน ซึ่งลดคอเลสเตอรอลชนิด "เลว" หรือไลโปโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (LDL)
ยิ่งไปกว่านั้น การทดลองบางชิ้นยังรายงานผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ เช่น เพิ่มความเสี่ยงของการมีเลือดออก ติดเชื้อ หรือเบาหวาน ที่เกี่ยวข้องกับการรักษาที่เพิ่ม HDL ผลลัพธ์เหล่านี้ชี้ให้เห็นว่าระดับ HDL ที่สูงมาก ๆ อาจไม่สะท้อนถึงการทำงานจริงของ HDL และการเพิ่ม HDL เพียงอย่างเดียวอาจไม่ส่งผลดีต่อผลลัพธ์ของโรคหัวใจและหลอดเลือด
ความสัมพันธ์รูปตัว U ระหว่าง HDL และความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด
หลักฐานอีกประการหนึ่งที่ HDL อาจไม่ใช่ตัวชี้วัดที่น่าเชื่อถือของความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด มาจากการศึกษาทางระบาดวิทยาที่ตรวจสอบความสัมพันธ์ระหว่าง HDL และภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) ซึ่งเป็นการสะสมของคราบหินปูนในหลอดเลือดแดงที่เกิดก่อนเหตุการณ์โรคหัวใจและหลอดเลือดเฉียบพลัน การศึกษาเหล่านี้พบว่าระดับ HDL มีความสัมพันธ์รูปตัว U ที่ไม่เป็นเส้นตรงกับภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง ซึ่งหมายความว่าทั้งระดับ HDL-C ที่ต่ำและสูงเกินไปนั้นสัมพันธ์กับคราบหินปูนเกาะหลอดเลือดมากกว่าระดับ HDL ปานกลาง
นอกจากนี้ การศึกษาบางชิ้นยังสังเกตเห็นความสัมพันธ์รูปตัว U ระหว่าง HDL และอัตราการเสียชีวิต ซึ่งบ่งบอกว่าระดับ HDL ที่สูงมาก (≥80 มก./ดล. ในผู้ชาย และ ≥100 มก./ดล. ในผู้หญิง) มีความสัมพันธ์ที่ขัดแย้งกับความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดและสาเหตุอื่นๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคตับ หรือการติดสุรา ผลลัพธ์เหล่านี้ชี้ให้เห็นว่า HDL ไม่ใช่ปัจจัยป้องกันสากลสำหรับภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง และระดับ HDL ที่สูงมากอาจสะท้อนถึงพยาธิสภาพเบื้องหลังที่ทำให้คุณภาพหรือการทำงานของ HDL เสียหาย
บทบาทในอนาคตของ HDL ในการประเมินความเสี่ยงและการป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด
เนื่องจากข้อจำกัดและความขัดแย้งของ HDL ในฐานะตัวบ่งชี้ความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด จึงจำเป็นต้องประเมินบทบาทของ HDL ในการประเมินความเสี่ยงและการป้องกันโรคดังกล่าวอีกครั้ง แม้ว่า HDL อาจยังมีคุณค่าบางประการในฐานะส่วนประกอบของโปรไฟล์ไขมันโดยรวม แต่ไม่ควรใช้ HDL เป็นเป้าหมายเดียวในการรักษาหรือเกณฑ์ในการคัดเลือกเข้าร่วมการทดลองทางคลินิก
กลับกัน จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับหน้าที่ทางชีววิทยาของ HDL และปัจจัยที่ส่งผลต่อหน้าที่เหล่านี้ เช่น พันธุกรรม สิ่งแวดล้อม และไลฟ์สไตล์ ตัวอย่างเช่น HDL อาจมีคุณสมบัติต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด หรือต้านการติดเชื้อ ซึ่งส่งผลต่อความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด โดยไม่ขึ้นกับระดับ HDL นอกจากนี้ HDL อาจโต้ตอบกับไขมันชนิดอื่น เช่น LDL หรือไขมันชนิดไตรกลีเซอไรด์ ส่งผลต่อความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด
ดังนั้น งานวิจัยในอนาคตควรเน้นไปที่การพัฒนาเครื่องหมายชีวภาพหรือการทดสอบแบบใหม่ที่สามารถวัดประสิทธิภาพหรือคุณภาพของ HDL แทนที่จะเป็นปริมาณของ HDL ตัวชี้วัดทางชีวภาพเหล่านี้อาจให้ข้อมูลที่แม่นยำและเป็นบุคคลมากขึ้นเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด และเป็นแนวทางในการพัฒนาการรักษาแบบใหม่ที่มุ่งเป้าไปที่กลไกเฉพาะของความผิดปกติของ HDL ด้วยวิธีนี้ เราอาจสามารถใช้ประโยชน์จากศักยภาพทั้งหมดของ HDL ในการป้องกันและรักษาโรคหัวใจและหลอดเลือดได้
อ้างอิง
Razavi AC, Jain V, Grandhi GR, Patel P, Karagiannis A, Patel N, Dhindsa DS, Liu C, Desai SR, Almuwaqqat Z, Sun YV, Vaccarino V, Quyyumi AA, Sperling LS, Mehta A. Does Elevated High-Density Lipoprotein Cholesterol Protect Against Cardiovascular Disease? J Clin Endocrinol Metab. 2024 Jan 18;109(2):321-332. doi: 10.1210/clinem/dgad406. PMID: 37437107.
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
