คุณเคยใช้ “กฎ 5 วินาที” กันไหม
เวลาอาหารร่วงหล่นบนพื้น คุณทำอย่างไรกัน ทิ้งอาหารที่หล่นไปหรือหยิบขึ้นมากินต่อ ถ้าคุณเป็นคนส่วนใหญ่ คุณน่าจะมองพินิจพิเคราะห์อย่างรวดเร็ว ประเมินความเสี่ยง ดูว่ามันปลอดภัยหรือไม่ ถ้าคิดว่าปลอดภัย คุณน่าจะหยิบมันมากินต่ออย่างสบายใจ แต่ถ้าไม่ คุณคงทิ้งมันไปอย่างไม่ไยดี
เคยได้ยินกฎ 5 วินาที กันบ้างไหม กฎนี้บอกว่า ถ้าอาหารหล่นบนพื้น ไม่นานเกิน 5 วินาที เราสามารถหยิบขึ้นมากินได้อย่างปลอดภัย
โดยหลักการพื้นฐานแล้ว ถ้าของกินหล่นบนพื้นที่มีแบคทีเรียหรือเชื้อโรคอื่น ๆ อยู่ ถ้าของนั้นอยู่บนพื้นนาน ย่อมมีเชื้อโรคมาเกาะ มาจับ หรือย้ายจากพื้นมาบนอาหารที่หล่นได้มากขึ้น มีจำนวนเชื้อโรคมากขึ้น
ในทางตรงข้าม ถ้าของกินนั้นหล่นแล้วถูกเก็บขึ้นมาอย่างรวดเร็วหรือภายในทันที โอกาสที่เชื้อโรคจากพื้นจะมาเกาะติดของกินของเราย่อมน้อยลง เชื้อโรคก็ย่ิงน้อย เราจึงสามารถกินของชิ้นนั้นได้อย่างค่อนข้างปลอดภัย
แล้วกฎนี้ มัน เวิร์ค จริง ๆ หรือเปล่า หรือจริง ๆ แล้ว เป็นเรื่องแต่ง เรื่องเล่าต่อ ๆ กันมา โดยไม่มีวิทยาศาสตร์รองรับ
ในอดีตต้องบอกว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องเล่าต่อ ๆ กันมามากกว่า หรือพูดง่าย ๆ คือ เป็นความเชื่อที่สืบทอดกันมา โดยไม่ได้มีการทดลองทางวิทยาศาสตร์มารองรับความเชื่อนี้
แต่ปัจจุบัน มีนักวิทยาศาสตร์จำนวนหนึ่งสนใจ และทำการทดลองเพื่อพิสูจน์ กฎหรือความเชื่อดังกล่าว
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยรัทเกอร์สทำการทดลองโดยจำลองสถานการณ์ว่า เมื่ออาหารหล่นลงพื้นจะมีการปนเปื้อนแบคทีเรียมากน้อยเพียงใด โดยกำหนดสถานการณ์ที่มีชนิดอาหารแตกต่างกัน พื้นผิวที่ของหล่นแตกต่างกัน และระยะเวลาที่อาหารสัมผัสพื้นต่าง ๆ กัน (<1, 5, 30, 300 วินาที)
ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะอาหารที่เปียกชื้นหรือชุ่มด้วยน้ำ ชนิดของพื้นผิว และระยะเวลาที่อาหารสัมผัสพื้นมีผลต่อระดับการปนเปื้อนของแบคทีเรีย เมื่อของกินนั้นหล่นลงพื้น
อาหารที่ชุ่มไปด้วยน้ำ สัมพันธ์โดยตรงกับปริมาณของเชื้อโรคที่ปนเปื้อน เช่น แตงโมซึ่งเนื้อชุ่มไปด้วยน้ำ มีการปนเปื้อนแบคทีเรียสูงกว่าอาหารชนิดอื่นที่แห้งกว่า เช่น ขนมปัง ขนมปังทาเนย ลูกอม
พรมเป็นพื้นผิวที่มีอัตราการปนเปื้อนต่ำกว่า พื้นกระเบื้อง แผ่นเหล็ก หรือพื้นไม้ (พรมที่เป็นผ้า พื้นผิวไม่เรียบ โอกาสที่อาหารจะสัมผัสตัวพรมจะน้อยกว่าพื้นผิวที่เรียบและสม่ำเสมอ)
แม้ว่าระยะเวลาที่นานขึ้นจะสัมพันธ์กับปริมาณแบคทีเรียที่ปนเปื้อนมากขึ้น แต่ในบางครั้ง การปนเปื้อนอาหารนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่อาหารเริ่มสัมผัสพื้นหรือน้อยกว่า 1 วินาที
เมื่อผลการทดลองเป็นเช่นนี้แล้ว กฎ 5 วินาทียังสามารถใช้ได้อยู่หรือไม่
คำตอบคือ “อาจจะใช้ได้” กรณีคุณเป็นคนที่แข็งแรง ไม่ใช่เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ คนท้อง หรือผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ นอกจากนี้ยังต้องพิจารณาจากชนิดของอาหารว่ามีโอกาสปนเปื้อนเยอะหรือไม่ และพื้นผิวที่หล่นสกปรกหรือปนเปื้อนเชื้อโรคมากแค่ไหน
แต่ทางที่ดี ถ้าไม่มั่นใจ อย่ากินเลยดีกว่า เราไม่มีทางรู้เลยว่ากินไปแล้วจะเกิดอันตรายอย่างไร ยิ่งปัจจุบันมีเชื้อโรคมากมาย มีเชื้อโรคดื้อยา รวมทั้งมีเชื้อโควิด-19 ซึ่งอาจทำให้เราติดเชื้อได้จากการกินอาหารที่ปนเปื้อน มันอาจได้ไม่คุ้มเสียที่จะเสี่ยงไปรับประทานของกินที่หล่นพื้น
อ้างอิง
Miranda RC, Schaffner DW. Longer Contact Times Increase Cross-Contamination of Enterobacter aerogenes from Surfaces to Food. Appl Environ Microbiol. 2016 Oct 14;82(21):6490-6496. doi: 10.1128/AEM.01838-16. PMID: 27590818; PMCID: PMC5066366.
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
